Doanh nghiệp hết "khát" vốn sau cú bơm hơn 1 triệu tỷ đồng?

Hơn 1 triệu tỷ đồng được bơm vào nền kinh tế trong 5 tháng đầu năm cho thấy tín hiệu phục hồi tích cực. Tuy nhiên, doanh nghiệp nhỏ vẫn khó tiếp cận vốn do thiếu tài sản thế chấp và hồ sơ tín dụng yếu.

Một “cú hích” đáng kể

Theo số liệu mới nhất từ Ngân hàng Nhà nước (NHNN), tính đến cuối tháng 5/2025, tăng trưởng tín dụng đạt 6,52%, cao gấp 2,7 lần so với cùng kỳ năm 2024 (2,41%).

Ước tính, chỉ trong 5 tháng đầu năm, dư nợ tín dụng toàn nền kinh tế đã tăng hơn 1 triệu tỷ đồng, lên mức 16,6 triệu tỷ đồng mức tăng cao nhất trong nhiều năm trở lại đây.

Trong 10 ngày cuối tháng 5, tín dụng tăng tới 0,93%, phản ánh tốc độ bơm vốn rất nhanh. Mục tiêu tăng trưởng tín dụng năm 2025 là 16%, tương đương khoảng 2,5 triệu tỷ đồng, cho thấy ngành ngân hàng đang kỳ vọng mạnh mẽ vào vai trò hỗ trợ tăng trưởng kinh tế.

Tín dụng đang phân hóa rõ rệt theo lĩnh vực và nhóm ngân hàng. Các nhà băng chuyên phục vụ sản xuất duy trì mức tăng trưởng trung bình, trong khi các ngân hàng có thế mạnh về bất động sản, đầu tư công ghi nhận tốc độ tăng cao hơn.

Sự phục hồi tín dụng không chỉ diễn ra ở trung ương mà còn lan rộng tới các địa phương. Tại khu vực Đồng bằng sông Cửu Long, tính đến cuối tháng 5/2025, NHNN chi nhánh khu vực 14 (gồm Cần Thơ, Hậu Giang, Sóc Trăng, Vĩnh Long, Bạc Liêu) ghi nhận tổng dư nợ cho vay đạt 403.850 tỷ đồng, tăng 4,7% so với cuối năm trước. Trong đó, dư nợ cho vay ngành thương mại – dịch vụ chiếm tới gần 69%, tiếp sau là công nghiệp, xây dựng (20,7%) và nông – lâm – thủy sản (hơn 10%).

Một yếu tố thuận lợi khác thúc đẩy tín dụng chính là mặt bằng lãi suất thấp. Hiện lãi suất vay ngắn hạn chỉ khoảng 5%/năm, còn trung, dài hạn vào khoảng 7%/năm. Đây được coi là "vốn rẻ", hỗ trợ doanh nghiệp giảm chi phí đầu tư, mở rộng sản xuất và kinh doanh sau giai đoạn suy thoái.

Theo TS. Nguyễn Quốc Hùng, Phó Chủ tịch, Tổng Thư ký Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam, lãi suất thấp chính là động lực quan trọng kích thích nhu cầu vay vốn, đặc biệt trong bối cảnh doanh nghiệp đang phục hồi sản xuất kinh doanh. Ông nhấn mạnh, chính sách giảm lãi, cải cách thủ tục và đa dạng hóa sản phẩm tín dụng là những yếu tố then chốt giúp ngân hàng đồng hành hiệu quả cùng cộng đồng doanh nghiệp.

Tuy nhiên, dù tín dụng đang tăng nhanh và lãi suất thấp, không phải doanh nghiệp nào cũng đủ điều kiện tiếp cận nguồn vốn. Theo chuyên gia kinh tế Nguyễn Quang Huy, các ngân hàng hiện nay chủ yếu ưu tiên cho vay đối với khách hàng có tài sản thế chấp lớn, lịch sử tín dụng tốt, kế hoạch kinh doanh rõ ràng và lợi nhuận ổn định. Điều này khiến các doanh nghiệp vừa và nhỏ – vốn bị ảnh hưởng nặng nề sau đại dịch và biến động kinh tế gặp khó trong việc vay vốn.

Bản thân các điều kiện vay vốn vẫn rất khắt khe. Nhiều doanh nghiệp không đủ năng lực tài chính để chứng minh khả năng trả nợ, hoặc không có tài sản bảo đảm để đáp ứng yêu cầu từ ngân hàng. Đây chính là rào cản lớn, làm giảm hiệu quả lan tỏa của dòng vốn tín dụng ra toàn bộ nền kinh tế.

Thanh khoản dồi dào, nhưng rủi ro tiềm ẩn

Một khía cạnh khác cần lưu ý là sự dư thừa thanh khoản trong hệ thống ngân hàng. Theo báo cáo từ SHS Research, lãi suất liên ngân hàng đã giảm xuống chỉ còn 2,71%, mức thấp nhất từ đầu năm đến nay. Đáng nói, NHNN không hút ròng thanh khoản bằng tín phiếu, cho thấy đang chủ động “nới lỏng lượng” để tiếp sức cho thị trường.

Tuy nhiên, theo SHS, nếu tình trạng dư thừa thanh khoản kéo dài mà không được trung hòa kịp thời, sẽ dẫn đến méo mó trong định giá tài sản, làm gia tăng rủi ro lệch pha chính sách tiền tệ.

Báo cáo quý I/2025 của WiGroup cũng đưa ra cảnh báo: dù tăng trưởng tín dụng cao, nhưng chất lượng tài sản đang gặp áp lực. Tỷ lệ nợ xấu toàn ngành đã lên đến 2,16%, tăng gần 18,5% so với cùng kỳ năm trước. Đồng thời, tỷ lệ bao phủ nợ xấu giảm còn 80%, cho thấy mức trích lập dự phòng đang chậm lại.

Trước những thách thức hiện hữu, nhiều chuyên gia cho rằng, ngoài việc duy trì lãi suất thấp và tăng trưởng tín dụng, các ngân hàng cần thiết kế gói hỗ trợ tín dụng riêng cho doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ đối tượng đang bị “bỏ lại phía sau”.

Nếu không cải thiện khả năng tiếp cận vốn cho nhóm này, dòng tín dụng dù tăng vẫn khó mang lại hiệu quả lan tỏa trên diện rộng.

Nguồn: Doanh nghiệp hết 'khát' vốn sau cú bơm hơn 1 triệu tỷ đồng?