Bộ Xây dựng nêu giải pháp ngăn chặn các dự án bất động sản bỏ hoang

Thời gian gần đây, nhiều địa phương đã ghi nhận tình trạng các dự án bất động sản bị bỏ hoang hoặc sử dụng không đúng mục đích, gây lãng phí tài nguyên đất đai và ảnh hưởng đến mỹ quan đô thị. Trước thực trạng này, Bộ Xây dựng đã đưa ra một số giải pháp nhằm siết chặt công tác quản lý và ngăn chặn các dự án bị chậm tiến độ hoặc bỏ hoang.

Theo Bộ Xây dựng, hiện nay, Luật Nhà ở năm 2023 đã quy định nội dung chương trình, kế hoạch phát triển nhà ở cấp tỉnh để đảm bảo tính đồng bộ với các quy hoạch, kế hoạch có liên quan, đồng thời tiếp tục quy định về “dự kiến tổng nhu cầu diện tích sàn nhà ở tăng thêm...” (điểm c khoản 1 Điều 27 Luật Nhà ở năm 2023) để đảm bảo mối liên hệ giữa nhu cầu và chỉ tiêu phát triển nhà ở của địa phương.

Theo Bộ Xây dựng, tại điểm d khoản 2 Điều 9 Nghị định số 95/2024/NĐ-CP ngày 24/7/2024 của Chính phủ đã bổ sung quy định về nội dung kế hoạch phát triển nhà ở cấp tỉnh; cụ thể là: “Dự kiến thời điểm chấp thuận chủ trương đầu tư các dự án, tiến độ thực hiện dự án trên cơ sở đánh giá hiện trạng nhà ở, khả năng cân đối cung - cầu về nhà ở, tốc độ đô thị hóa, khả năng đáp ứng yêu cầu hạ tầng giao thông, hạ tầng xã hội tại khu vực dự kiến thực hiện dự án, tại thời điểm xây dựng kế hoạch”.

Bộ Xây dựng cho rằng, các địa phương cần tăng cường và nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát, đôn đốc, hướng dẫn việc triển khai đầu tư xây dựng, quản lý, khai thác, kinh doanh đối với các dự án bất động sản.

Ngoài ra, tại điểm e khoản 3 Điều 33 Luật Đầu tư năm 2020 quy định nội dung đề nghị chấp thuận chủ trương đầu tư bao gồm: “Đánh giá về sự phù hợp của dự án đầu tư với mục tiêu, định hướng phát triển đô thị, chương trình, kế hoạch phát triển nhà ở…”.

Tại điểm c khoản 5 Điều 15 Nghị định số 95/2024/NĐ-CP ngày 24/7/2024 của Chính phủ đã bổ sung quy định về sự phù hợp của các nội dung đề xuất về nhà ở với nội dung chương trình, kế hoạch phát triển nhà ở cấp tỉnh.

Trong đó, khi thẩm định các dự án đầu tư xây dựng nhà ở thì cơ quan quản lý Nhà ở đánh giá về “sự phù hợp của địa điểm thực hiện dự án với khu vực dự kiến phát triển nhà ở theo dự án trên địa bàn hành chính cấp huyện nơi có dự án; sơ bộ diện tích sàn xây dựng các loại nhà ở của dự án (nhà ở thương mại, nhà ở xã hội, nhà ở để phục vụ tái định cư, nhà ở công vụ) với các dự án nhà ở khác được thực hiện tại cùng khu vực và trong cùng giai đoạn của chương trình, kế hoạch phát triển nhà ở, bảo đảm không vượt quá các chỉ tiêu nêu trong chương trình, kế hoạch phát triển nhà ở...”.

Mặt khác, đối với nhà ở đã hoàn thành việc nghiệm thu đưa vào sử dụng theo quy định của pháp luật về xây dựng nhưng chưa bố trí sử dụng thì Luật Nhà ở năm 2023 đã có quy định về việc chuyển đổi công năng nhà ở (tại Chương IX) để các nhà ở này có thể được khai thác, sử dụng hiệu quả, tránh bị bỏ hoang, lãng phí.

Liên quan đến việc ngăn chặn không để phát sinh thêm các dự án bất động sản mới tiếp tục bị bỏ hoang trong thời gian tới, Bộ Xây dựng cho rằng, theo quy định của pháp luật, quá trình triển khai đầu tư xây dựng, quản lý, khai thác, kinh doanh bất động sản của dự án bất động sản phải tuân thủ nhiều hệ thống pháp luật, như pháp luật về quy hoạch, pháp luật về đất đai, pháp luật về đầu tư, pháp luật về xây dựng, pháp luật về kinh doanh bất động sản…

Theo quy định của pháp luật về đất đai, dự án bất động sản phải được triển khai đầu tư xây dựng, đưa đất vào sử dụng đất trong thời hạn 02 năm kể từ ngày chủ đầu tư dự án nhận bàn giao đất. Quá thời hạn trên nếu chủ đầu tư dự án không đưa đất vào sử dụng mà không có lý do chính đáng thì chủ đầu tư dự án có thể bị thu hồi diện tích đất chủ đầu tư dự án đã nhận bàn giao để thực hiện dự án.

Bộ Xây dựng nhấn mạnh, quy định của pháp luật về đầu tư, chủ đầu tư dự án sẽ bị xử phạt nếu không thực hiện triển khai đầu tư xây dựng theo tiến độ, nội dung dự án bất động sản đã được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền chấp thuận.

Do vậy, để hạn chế tình trạng có dự án bất động sản bỏ hoang, chậm triển khai, Bộ Xây dựng cho rằng, các địa phương cần tăng cường và nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát, đôn đốc, hướng dẫn việc triển khai đầu tư xây dựng, quản lý, khai thác, kinh doanh đối với các dự án bất động sản theo các quy định của pháp luật.

Tình trạng các dự án bất động sản bị bỏ hoang hoặc chậm triển khai đang là vấn đề nhức nhối tại nhiều địa phương. Nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng này bao gồm:

-Vướng mắc pháp lý: Nhiều dự án gặp khó khăn trong việc hoàn thiện các thủ tục pháp lý, đặc biệt là cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất. Điều này dẫn đến việc chậm triển khai hoặc đình trệ dự án.

-Thiếu vốn đầu tư: Sự suy giảm của thị trường bất động sản trong các năm 2022-2023 khiến nhiều doanh nghiệp gặp khó khăn về tài chính, dẫn đến việc không thể tiếp tục triển khai dự án.

-Quy hoạch và quản lý yếu kém: Một số dự án được phê duyệt nhưng không phù hợp với nhu cầu thực tế hoặc thiếu sự giám sát chặt chẽ từ cơ quan chức năng, dẫn đến việc dự án bị bỏ hoang hoặc chậm tiến độ.

Nguồn: Bộ Xây dựng nêu giải pháp ngăn chặn các dự án bất động sản bỏ hoang