Định giá đất ở các địa phương gặp khó

Công tác định giá đất ở nhiều địa phương vẫn gặp khó. Ảnh: DH

Bất cập trong ước tính chi phí theo phương pháp thặng dư

Cụ thể, theo HoREA, tại nhiều địa phương, khi thực hiện định giá đất theo phương pháp thặng dư cho các dự án nhà ở thương mại, khu đô thị, khu dân cư quy mô lớn đang phát sinh nhiều lúng túng, chủ yếu xoay quanh việc ước tính tổng chi phí phát triển của khu đất.

Thứ nhất, Nghị định 71/2024/NĐ-CP chưa quy định rõ chi phí đầu tư phát triển thương hiệu, bao gồm cả việc tự xây dựng thương hiệu hay chi phí nhượng quyền cũng như các khoản chi phí bán hàng đi kèm cần được tính vào tổng chi phí phát triển của dự án.

Thứ hai, phần chi phí đầu tư hạ tầng kỹ thuật để tạo lập môi trường sống tiện nghi như hồ điều tiết, công viên, đường đi dạo, sân chơi, vườn hoa… mà nhà đầu tư triển khai vượt quy hoạch cũng chưa được hướng dẫn tính cụ thể.

Thứ ba, các chi phí “hạ tầng mềm” như vệ sinh, an ninh, bảo trì công trình vốn đóng vai trò duy trì chất lượng sống cũng chưa được đề cập trong cơ cấu chi phí.

Thứ tư, nhiều chủ đầu tư có chính sách hỗ trợ khách hàng như trả lãi vay ngân hàng, miễn phí dịch vụ quản lý, tuy nhiên các chi phí này chưa được đưa vào danh mục chi phí phát triển cần tính đến trong xác định giá đất.

Thứ năm, chi phí tiếp thị, marketing thực tế của các dự án lớn thường vượt xa mức 0,5 – 3% tổng doanh thu như hiện đang được các đơn vị tư vấn áp dụng. Việc không bóc tách và tính đúng các khoản này dẫn đến định giá không phản ánh đúng chi phí đầu tư thực tế.

Bất cập trong xác định giá đất theo phương pháp so sánh

HoREA cũng chỉ ra nhiều hạn chế trong phương pháp so sánh giá đất. Đầu tiên là việc thu thập thông tin giá bán từ thị trường để làm cơ sở so sánh nhưng lại không bóc tách được các khoản cấu thành giá bán, gồm giá trị quyền sử dụng đất, chi phí xây dựng, hạ tầng, chi phí thương hiệu, các chương trình hỗ trợ khách hàng… Do đó, giá đất thu được không phản ánh đúng bản chất là giá trị quyền sử dụng đất.

Việc chọn thửa đất không tương đồng để làm căn cứ so sánh giá có thể khiến kết quả định giá bị sai lệch. Ảnh: DH

Ngoài ra, quy định về lựa chọn thửa đất so sánh hiện đang đặt yếu tố “gần thời điểm định giá” lên ưu tiên hàng đầu, trong khi yếu tố “tương đồng về các điều kiện ảnh hưởng đến giá” và “vị trí” lại xếp sau. Điều này dẫn đến tình trạng các thửa đất ở vị trí xa, điều kiện không tương đồng vẫn được chọn làm mẫu so sánh, khiến kết quả định giá bị sai lệch nhất là với các khu đất ở vùng ven, ngoại ô.

HoREA cho rằng cần đảo lại thứ tự ưu tiên khi lựa chọn thửa đất so sánh: vị trí và sự tương đồng nên được đặt lên trước yếu tố thời điểm giao dịch, nhằm đảm bảo tính chính xác và công bằng trong định giá đất.

Kiến nghị sửa đổi, bổ sung Nghị định 71

Với vai trò là Nghị định quy định chi tiết, Nghị định 71/2024/NĐ-CP không giao Bộ Tài nguyên và Môi trường hay Bộ Tài chính hướng dẫn thi hành, trừ một số điểm không liên quan trực tiếp đến công tác định giá đất. Điều này khác với cơ chế của Nghị định 44/2014/NĐ-CP trước đây, vốn cho phép các bộ ban hành Thông tư để hướng dẫn chi tiết thực hiện.

Do vậy, theo HoREA, nếu không sửa đổi, bổ sung kịp thời các quy định còn vướng mắc trong Nghị định 71, sẽ rất khó triển khai trên thực tế vì cán bộ, công chức chỉ được làm những gì pháp luật cho phép.

HoREA cũng dẫn chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính tại cuộc họp ngày 24/5/2025 về tình hình thị trường bất động sản, yêu cầu các bộ, ngành rà soát lại hệ thống pháp luật hiện hành, nếu có bất cập thì phải sửa đổi theo trình tự rút gọn để hỗ trợ phát triển kinh tế - xã hội.

Trên cơ sở đó, HoREA kiến nghị bổ sung vào điểm a khoản 3 Điều 6 các chi phí phát triển hạ tầng kỹ thuật và “hạ tầng mềm” như công viên, hồ điều tiết, an ninh, bảo trì, cũng như chi phí hỗ trợ khách hàng được tính vào tổng chi phí phát triển khu đất. Bổ sung vào điểm b khoản 3 Điều 6 các khoản chi phí kinh doanh như phát triển thương hiệu, nhượng quyền thương hiệu, chính sách bán hàng, marketing, quản lý vận hành, và tính theo tỷ lệ phần trăm phù hợp với từng dự án, địa phương.

Bổ sung vào điểm b khoản 2 Điều 4 nguồn thông tin kê khai nộp thuế tại cơ quan thuế như một dữ liệu tham khảo trong quá trình khảo sát, thu thập thông tin giá đất so sánh.

Việc sửa đổi các quy định này, theo HoREA, không chỉ giúp chuẩn hóa và minh bạch phương pháp định giá, mà còn bảo đảm quyền lợi nhà đầu tư và tăng tính khả thi trong triển khai các dự án trên thực tế.

Nguồn: Định giá đất ở các địa phương gặp khó