Đề xuất ngân hàng được thu giữ tài sản đảm bảo của khoản nợ xấu

NHNN đang đề nghị xây dựng dự án luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Các tổ chức tín dụng. Một trong những nhóm chính sách được NHNN đề xuất tại dự luật này là luật hóa quy định về quyền thu giữ tài sản bảo đảm.

Cụ thể, đơn vị này đề xuất bổ sung Điều 198a vào sau Điều 198 luật Các Tổ chức tín dụng theo hướng cho phép Tổ chức tín dụng, tổ chức mua bán, xử lý nợ được quyền thu giữ tài sản bảo đảm với các nội dung sau: quy định rõ tổ chức tín dụng, tổ chức mua bán, xử lý nợ được quyền thu giữ tài sản bảo đảm.

Việc thu giữ tài sản bảo đảm chỉ được thực hiện trong trường hợp hợp đồng bảo đảm có thỏa thuận về việc bên bảo đảm đồng ý cho bên nhận bảo đảm có quyền thu giữ tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu khi phải xử lý tài sản bảo đảm theo quy định của pháp luật.

Quy định về thu giữ tài sản bảo đảm không phải là việc thu giữ đơn phương, vô điều kiện mà phải tuân thủ phạm vi, giới hạn, điều kiện thu giữ. Đồng thời, cần quy định về trình tự, thủ tục thu giữ, công bằng, công khai, minh bạch, bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của bên có nghĩa vụ, tổ chức tín dụng và các bên có liên quan.

Để thực hiện được việc thu giữ phải bảo đảm đáp ứng các điều kiện: khi xảy ra trường hợp xử lý tài sản bảo đảm theo quy định của pháp luật về dân sự; tại hợp đồng bảo đảm có thỏa thuận về việc bên bảo đảm đồng ý cho bên nhận bảo đảm có quyền thu giữ tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu.

Cùng với đó, biện pháp bảo đảm đã phát sinh hiệu lực đối kháng với bên thứ ba theo quy định của pháp luật về bảo đảm thực hiện nghĩa vụ.

Tài sản bảo đảm không phải là tài sản tranh chấp trong vụ án đã được thụ lý nhưng chưa được giải quyết hoặc đang được giải quyết tại tòa án có thẩm quyền; không đang bị tòa án áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời; không đang bị kê biên hoặc áp dụng biện pháp bảo đảm thi hành án theo quy định của pháp luật.

Tổ chức tín dụng, tổ chức mua bán, xử lý nợ đã hoàn thành nghĩa vụ công khai thông tin về thời gian, địa điểm thu giữ tài sản bảo đảm, tài sản bảo đảm được thu giữ, lý do thu giữ.

Đề xuất này được NHNN đưa ra do có vướng mắc trong quá trình xử lý nợ là trường hợp người đang giữ tài sản không giao tài sản, tổ chức mua bán, xử lý nợ, tổ chức tín dụng phải khởi kiện và chờ thi hành bản án, quyết định của Tòa án.

Đồng thời, pháp luật mới chỉ ghi nhận quyền yêu cầu tòa án giải quyết việc người đang giữ tài sản không giao tài sản để bên nhận bảo đảm xử lý tài sản đảm bảo mà không quy định trực tiếp quyền thu giữ tài sản đảm bảo của bên nhận bảo đảm.

Việc thiếu quy định này đã gây khó khăn rất lớn đến quyền xử lý tài sản đảm bảo của tổ chức mua bán, xử lý nợ và tổ chức tín dụng vì không thể thực hiện việc thu giữ nếu các chủ tài sản không đồng thuận, cố tình chống đối, thậm chí tạo ra các tranh chấp khác liên quan đến tài sản đảm bảo nhằm kéo dài thời gian xử lý tài sản đảm bảo.

Việc xử lý bị kéo dài cũng làm ảnh hưởng tiêu cực đến kết quả của việc xử lý nợ xấu, dẫn đến khó có thể khơi thông được nguồn vốn của hệ thống ngân hàng, làm ảnh hưởng đến mức độ an toàn, lành mạnh của hệ thống ngân hàng và là một trong những nguyên nhân làm hạn chế việc tiếp cận tín dụng của khách hàng, hạn chế khả năng tăng trưởng tín dụng và tăng trưởng của nền kinh tế.

Đánh giá tác động của đề xuất, NHNN cho biết, giải pháp có thể gia tăng nguồn thu ngân sách Nhà nước từ việc các bên có liên quan thực hiện nộp nghĩa vụ thuế do tăng thu, xử lý các khoản phải thu và tài sản đảm bảo.

Đồng thời, quyền lợi của ngân hàng được đảm bảo sẽ khuyến khích ngân hàng có thêm động lực để cho vay, hạ lãi suất cho vay do giảm chi phí khi phải xử lý nợ, xử lý tài sản bảo đảm. Từ đó, doanh nghiệp và người dân có điều kiện tiếp cận, huy động vốn với lãi suất hợp lý nhằm phát triển sản xuất, kinh doanh, góp phần tăng thu cho ngân sách nhà nước.

Khi người dân và doanh nghiệp được tăng cường khả năng tiếp cận tín dụng sẽ góp phần xóa bỏ "tín dụng đen", từ đó góp phần giữ an ninh, trật tự xã hội, củng cố sự ổn định của hệ thống chính trị.

Nguồn: Đề xuất ngân hàng được thu giữ tài sản đảm bảo của khoản nợ xấu