Tại sao lãi suất "siêu rẻ" vẫn không hấp dẫn người vay mua nhà?

Lãi suất ưu đãi – Cơ hội ngắn hạn!

Khoảng hai tuần trở lại đây, nhiều ngân hàng đồng loạt triển khai các gói vay mua nhà với lãi suất được quảng cáo là "siêu ưu đãi", chỉ từ 4-5%/năm. Thậm chí, một số ngân hàng còn đưa ra mức lãi suất 0%/năm, tuy nhiên, ưu đãi này thường chỉ áp dụng trong 3-6 tháng đầu.

Tại hội nghị toàn quốc về tháo gỡ khó khăn và thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội mới đây, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh rằng nhu cầu về nhà ở xã hội hiện nay rất lớn. Ông yêu cầu các bộ, ngành, địa phương phải đặt mình vào hoàn cảnh của người dân để tìm ra các giải pháp thiết thực giúp người lao động có cơ hội sở hữu nhà ở.

Sau chỉ đạo của Thủ tướng, nhiều ngân hàng đã triển khai các gói tín dụng ưu đãi nhằm hỗ trợ người dân vay mua nhà.

Cụ thể, ACB công bố gói vay dành cho người dưới 35 tuổi với lãi suất từ 5,5% trong ba tháng đầu. SHB triển khai gói tín dụng 16.000 tỷ đồng với lãi suất 3,99% trong ba tháng đầu, sau đó áp dụng mức từ 8,3-10% trong 1-5 năm tiếp theo, trước khi chuyển sang lãi suất thả nổi. Kienlongbank thậm chí đưa ra mức lãi suất 0% trong tháng đầu tiên cho gói vay 3.000 tỷ đồng, sau đó cố định 8,8% trong 18 tháng trước khi thả nổi.

Bên cạnh đó, nhiều ngân hàng khác cũng áp dụng chính sách lãi suất thấp cho người vay mua nhà. HDBank triển khai gói tín dụng 30.000 tỷ đồng với lãi suất khởi điểm 4,5%/năm trong ba tháng đầu, sau đó cố định 8% trong 24 tháng. LPBank đưa ra gói vay 5.000 tỷ đồng với lãi suất từ 3,88% trong ba tháng đầu, sau đó thả nổi. Một số ngân hàng như VPBank, ABBank, Sacombank cũng áp dụng lãi suất vay từ 6,5-7,5% nhưng chỉ duy trì trong năm đầu tiên.

Nhóm ngân hàng quốc doanh như BIDV, Vietcombank, Agribank, VietinBank cũng triển khai các gói tín dụng với lãi suất 5,5-6% trong năm đầu và chính sách hỗ trợ ân hạn nợ gốc.

Tuy nhiên, theo phản ánh từ người vay, các gói tín dụng này vẫn chưa thực sự tạo ra đột phá. Chị Thái Thanh (Thanh Xuân, Hà Nội) cho biết, mặc dù lãi suất vay hiện tại dao động từ 4-6%/năm, nhưng thời gian áp dụng ưu đãi chỉ kéo dài từ 3-6 tháng. Một số ngân hàng có chính sách ưu đãi dài hơn, lên đến một năm, nhưng lãi suất lại tăng lên mức 7%/năm. Đối với các khoản vay cố định trong 5 năm đầu, mức lãi suất có thể lên đến gần 10%/năm, sau đó sẽ chuyển sang lãi suất thả nổi, thường dựa trên lãi suất tiền gửi cộng biên độ 3-5%.

Ngoài ra, chị Thanh cũng chia sẻ rằng thủ tục hành chính và chính sách xét duyệt vẫn còn phức tạp, gây khó khăn trong việc tiếp cận vốn vay. “Nhìn chung, các gói tín dụng này không có nhiều điểm đột phá so với trước đây, chưa thực sự hỗ trợ đáng kể cho người đi vay,” chị nhấn mạnh.

Trong khi đó, anh Hoàng Văn Hà (Hà Đông, Hà Nội) cũng bày tỏ lo ngại về áp lực tài chính mà người vay phải đối mặt khi lãi suất vay biến động theo thời gian. Sau thời gian ưu đãi, lãi suất thả nổi thường cao hơn đáng kể, ảnh hưởng đến kế hoạch tài chính dài hạn.

Anh phân tích, nếu vay 1,5 tỷ đồng trong 20 năm với lãi suất 8,7%/năm trong 5 năm đầu, khoản trả hàng tháng ban đầu khoảng 17,5 triệu đồng, giảm dần còn 14,5 triệu đồng vào tháng thứ 60. Tuy nhiên, khi lãi suất thả nổi tăng lên 11%/năm hoặc cao hơn, khoản thanh toán hàng tháng có thể nhảy lên hơn 16 triệu đồng từ tháng thứ 61, gây áp lực lớn lên người vay.

Theo các chuyên gia, để chính sách hỗ trợ mua nhà phát huy hiệu quả, cần duy trì mức lãi suất ưu đãi ổn định trong dài hạn, thay vì chỉ giới hạn trong 6 tháng đến 1 năm.

Cần thực chất hơn trong chính sách lãi suất ưu đãi

Nhiều ý kiến cho rằng mức lãi suất ưu đãi trong 3-6 tháng thực chất chỉ là một chiêu thức "quảng cáo" của ngân hàng, mang tính chất kêu gọi hơn là hỗ trợ thực sự. Điều này khiến nhiều người có nhu cầu mua nhà không quá hào hứng với việc vay vốn.

Thống kê từ FiinRatings cho thấy, tín dụng tiêu dùng cho bất động sản đã liên tục giảm trong những năm qua, từ 21,4% năm 2022 xuống còn 7,2% vào năm 2024. Trong khi đó, tín dụng dành cho chủ đầu tư lại tăng mạnh, từ 6,6% lên 28,5%. Điều này phản ánh thực tế rằng dù tăng trưởng tín dụng vẫn diễn ra, nhưng phần lớn chỉ tập trung vào doanh nghiệp, còn người mua nhà vẫn e dè trong việc vay vốn.

Theo các chuyên gia của FiinRatings, các chương trình ưu đãi vay hiện tại chưa đủ sức hấp dẫn để kích thích nhu cầu mua nhà. Số liệu từ Ngân hàng Nhà nước cũng cho thấy, trong năm 2024, tín dụng cho vay mua nhà chỉ tăng 6%, thấp hơn nhiều so với mức tăng trưởng tín dụng chung là 15%. Nguyên nhân chủ yếu là giá nhà quá cao, khiến người dân ngại vay nợ, dù có các gói hỗ trợ.

ACB – ngân hàng tiên phong triển khai gói vay ưu đãi cho người trẻ dưới 35 tuổi mua nhà – nhận định rằng yếu tố quan trọng nhất với khách hàng vẫn là lãi suất và thời gian hưởng ưu đãi. Đa số người vay tại ACB thường chọn cố định lãi suất trong 2-3 năm đầu để tránh rủi ro, nhưng sau đó, lãi suất thả nổi có thể tăng mạnh, khiến họ do dự.

Đại diện một ngân hàng cho biết, thủ tục vay vốn không thể đơn giản hóa do yêu cầu kiểm soát rủi ro và hạn chế nợ xấu. Người vay vẫn phải có tài sản thế chấp, chứng minh thu nhập qua sao kê lương, hợp đồng lao động… Ngoài ra, họ còn phải chi trả nhiều khoản phí như công chứng, thế chấp, bảo hiểm. Những điều kiện này vô tình trở thành rào cản với nhóm lao động tự do và người thu nhập thấp.

Nhiều chuyên gia và người lao động cho rằng, các gói vay ưu đãi không nên chỉ dừng ở mức "khẩu hiệu", mà cần mang lại lợi ích thực tế hơn. TS. Nguyễn Trí Hiếu, Viện trưởng Viện Nghiên cứu và Phát triển thị trường tài chính và bất động sản toàn cầu, đề xuất rằng chính sách hỗ trợ mua nhà cần đảm bảo lãi suất ưu đãi ổn định trong dài hạn, thay vì chỉ kéo dài 6-12 tháng.

Tuy nhiên, do các ngân hàng vẫn phải huy động vốn từ người dân để cho vay nên việc giảm lãi suất quá nhiều sẽ ảnh hưởng đến lợi nhuận. Vì vậy, Chính phủ có thể cân nhắc triển khai các gói tín dụng ưu đãi tương tự như chương trình 30.000 tỷ đồng cách đây 10 năm, hỗ trợ những người mua nhà lần đầu với mức giá hợp lý.

Nguồn: Tại sao lãi suất 'siêu rẻ' vẫn không hấp dẫn người vay mua nhà?