Những điều chỉnh cần có để đạt mức tăng trưởng tín dụng 15%
Mục tiêu tăng trưởng 15% được đưa ra trong bối cảnh kinh tế trong và ngoài nước yếu đi, khi các quốc gia trên toàn thế giới đang theo đuổi chính sách thắt chặt tiền tệ để đấu tranh với lạm phát. Số liệu về tình hình tiêu thụ hàng hóa và sản xuất công nghiệp trong tháng 1 đầu năm cho thấy nền kinh tế sẽ tiếp tục đối diện với muôn vàn khó khăn. Với mức tăng trưởng này, NHNN cùng Chính phủ kỳ vọng sẽ thúc đẩy kinh tế trong nước “đi ngược dòng” so với thế giới, khi Quốc hội tiếp tục đề ra mục tiêu tăng trưởng GDP khá cao, từ 6-6.5%. Để đạt được mức tăng trưởng kinh tế này thì việc thúc đẩy giải ngân tín dụng đóng vai trò quan trọng.
Tuy nhiên, bối cảnh sức cầu của hộ gia đình và cả doanh nghiệp đều yếu hiện tại có thể sẽ đòi hỏi những chính sách nới lỏng hơn nữa để đạt được những mục tiêu trên. Phân tích sau đây sẽ trình bày những công cụ mà NHNN có thể sử dụng để nền kinh tế đạt được mục tiêu trong năm nay và những ảnh hưởng về lâu dài nếu nền kinh tế đạt hoặc không đạt mục tiêu này.
Đánh giá công cụ lãi suất
Lãi suất là công cụ phổ biến nhất mà bất kỳ NHTW nào trên thế giới có thể dùng đến để điều chỉnh chính sách tiền tệ quốc gia. Ở Việt Nam, công cụ này được sử dụng khá thường xuyên trong 3 năm trở lại đây để điều hành chính sách tiền tệ. Dù trên thực tế, lãi suất này chỉ mang tính chất điều hướng thị trường chứ không có ảnh hưởng trực tiếp đến thị trường liên ngân hàng như mô hình của Trung Quốc hay Mỹ, nhưng với việc nắm giữ 4 ngân hàng có tổng tín dụng chiếm gần 50% tín dụng toàn quốc, những điều hướng từ NHNN đều có thể được truyền ra thị trường một cách hiệu quả.
Tuy nhiên, công cụ này đang dần mất đi tính hiệu quả để kích thích tín dụng khi kinh tế các nước bên ngoài đều yếu đi, do sự thắt chặt chính sách tiền tệ để kiềm chế lạm phát. Điều này tác động trực tiếp đến khu vực xuất khẩu trong nước. Trong khi đó, thị trường bất động sản (BĐS) trong nước đang đối diện với một bong bóng BĐS tương tự như những gì diễn ra ở Trung Quốc hiện tại. Thu nhập sụt giảm kèm theo đó là việc gánh những khoản lãi vay từ việc đầu tư BĐS của các hộ gia đình đã bào mòn sức cầu của thị trường. Do đó, cho dù lãi suất huy động và cho vay của ngân hàng có ở mức thấp cũng chưa hẳn đã kích cầu được khu vực kinh tế. Đó là chưa kể các gia đình đầu tư BĐS ở Việt Nam vẫn đang trong giai đoạn gồng lỗ với kỳ vọng BĐS sẽ tăng trở lại, sẽ dần đuối sức trong những quý tới, càng ảnh hưởng đến sức cầu của thị trường.
Có thể nói, việc giảm lãi suất hiện tại đã không còn có thể kích được nhu cầu tín dụng như giai đoạn 2015 - 2019 khi bối cảnh kinh tế vĩ mô đã thay đổi rất nhiều. Những bài học về rủi ro giảm phát hiện tại của nền kinh tế Trung Quốc trước sức cầu yếu của thị trường trong nước là những điều chúng ta cần lưu ý.
Đánh giá công cụ pháp lý
Do cấu trúc kinh tế của Việt Nam còn phụ thuộc nhiều vào nguồn vốn từ ngân hàng, nghĩa là nguồn vốn đầu tư vào các tài sản cố định vẫn phải nhờ vào nguồn vốn từ ngân hàng nên Thông tư 08/2020 của NHNN quy định về tỷ lệ vốn ngắn hạn cho vay trung và dài hạn (SFL) cũng là chính sách khiến cho việc cung cấp vốn cho nền kinh tế bị hạn chế, khi nhóm ngân hàng tư nhân vẫn đang chật vật để đạt được tỷ lệ này. Một số ngân hàng thương mại đã phải cấu trúc nguồn vốn để có thể duy trì tỷ lệ yêu cầu từ NHNN. Tuy nhiên, xét về lâu dài, họ cũng sẽ cần cơ cấu lại nguồn vốn để cấu trúc huy động ổn định hơn.
Khi đạt tỷ lệ này, các ngân hàng sẽ phải nâng mức lãi suất huy động lên để thu hút nhiều tiền gửi tiết kiệm với kỳ hạn dài hơn nhằm tiếp tục phục vụ nhu cầu vay đầu tư của người dân và doanh nghiệp. Nếu muốn giữ lợi nhuận không giảm, họ sẽ buộc phải tăng lãi suất dài hạn lên và từ đó lại có thể khiến nhu cầu của doanh nghiệp giảm đi, nhất là khi bối cảnh kinh tế toàn cầu đang khá tiêu cực ở tình trạng hiện tại.
Thông tư 22/2023 cũng là một trong những tín hiệu cho thấy NHNN đang muốn định hướng 4 ngân hàng quốc doanh để cung cấp vốn dài hạn cho nền kinh tế, đặc biệt trong 2 mảng nhà ở xã hội và khu công nghiệp, vốn là các nhu cầu thiết yếu và cần thiết thực sự của các hộ gia đình và nền kinh tế. Tuy nhiên, việc phát triển nhà ở xã hội vẫn còn rất nhiều vấn đề cần giải quyết để có thể tạo ra sự đột phá trong quá trình triển khai. Nếu Chính phủ có thể mạnh dạn hơn trong các chính sách điều chỉnh cho vấn đề nhà ở xã hội thì có thể sẽ có một dòng tín dụng lớn được khơi thông vào khu vực này, đặc biệt là trong bối cảnh hàng loạt các dự án BĐS đang đắp chiếu và trở thành nợ xấu ở ngân hàng khi không có nhu cầu từ thị trường.
Đánh giá công cụ tài khóa
Luật Các tổ chức tín dụng chưa đề cập đến việc NHNN được phép mua trực tiếp trái phiếu Chính phủ như ở Mỹ. Tuy nhiên, NHNN có thể gián tiếp tác động đến hoạt động này thông qua sở hữu của 4 ngân hàng quốc doanh để cấp vốn cho Chính phủ thực hiện các chính sách tài khóa kích thích nền kinh tế một cách mạnh mẽ và đồng bộ ở các khu vực kinh tế trọng điểm trên cả nước.
Chính phủ đã nỗ lực giữ cho tỷ lệ nợ công/GDP dưới 40% trong hơn 10 năm qua. So sánh với các nước trong khu vực và các quốc gia lớn thì Việt Nam có tỷ lệ khá thấp. Chính phủ có thể đưa tỷ lệ này tăng cao hơn trong ngắn hạn để giúp nền kinh tế về đích như Quốc hội đã đề ra, miễn sao đây là khoản nợ với mệnh giá bằng tiền đồng. Trong khi đó, tỷ lệ vay nợ nước ngoài/GDP của Việt Nam đã ở mức bằng với khu vực. Với một quốc gia ngày càng phụ thuộc vào nhập khẩu để tăng trưởng xuất khẩu thì tỷ lệ này không nên tăng quá cao, vì nó sẽ khiến NHNN khó điều hành tỷ giá và lạm phát hơn, do không thể in tiền ra để trả các khoản nợ nước ngoài này mà chỉ có thể vay nợ thêm. Nó sẽ tạo ra một quả cầu tuyết khiến cho đồng VND ngày càng phụ thuộc và bị ảnh hưởng bởi chính sách tiền tệ ngoài nước, gây ảnh hưởng tiêu cực cho việc ổn định vĩ mô trong nước.
Đề xuất các chính sách
Với bối cảnh kinh tế hiện tại, các chính sách về lãi suất, pháp lý hay cả thông qua kênh Chính phủ khó có thể kích cầu để tăng trưởng tín dụng đạt mục tiêu. Nếu nhất quyết đạt được thông qua các Chính sách mạnh tay hơn (giảm tiêu chuẩn cho vay, giãn Thông tư 08/2020…) thì điều dễ thấy nhất chính là kinh tế Việt Nam sẽ phát triển ngược dòng so với các nước khác. Tuy nhiên, lúc này hệ thống ngân hàng sẽ đối diện với các khoản nợ xấu tiềm ẩn do đã giảm tiêu chuẩn cho vay, nếu không được quản lý tốt sẽ để xảy ra tình huống giống giai đoạn 2010 - 2014 một lần nữa. Bong bóng sẽ có thể xuất hiện trở lại ở thị trường BĐS hay chứng khoán và khi thắt chặt sẽ lại tạo ra đợt suy giảm mạnh như những gì chúng ta đã thấy ở năm 2021 - 2022.
Chính sách tín dụng đã thực sự nới lỏng quá mức trong năm 2023 vừa rồi, trước sức hấp thụ yếu của nền kinh tế. Do đó, nếu tín dụng không được lựa chọn bơm vốn một cách thận trọng thì những đợt bơm tín dụng này sẽ có thể châm ngòi cho những đợt khủng hoảng với quy mô lớn ở những giai đoạn sau, khi tín dụng được tích lũy không chỉ ở các khu vực phi sản xuất mà còn tạo ra những khoản nợ đọng tích lũy ở các doanh nghiệp kinh doanh yếu kém khó có thể phục hồi.
Trong các giải pháp được chọn, bên cạnh việc thúc đẩy đầu tư công một cách đồng bộ và có bài bản lâu dài thì nhóm tác giả vẫn kỳ vọng vào các biện pháp cải thiện thực sự về hành lang pháp lý cho các phân khúc tín dụng đang có nhu cầu thực sự trong xã hội như nhà ở xã hội hay các BĐS khu công nghiệp. Những nhu cầu tín dụng này có thể tạo ra một động lực lớn hơn cho sự phát triển bền vững của Việt Nam trong dài hạn hơn là việc đơn thuần chỉ đạt được các chỉ tiêu trong từng năm.
Nguồn: Những điều chỉnh cần có để đạt mức tăng trưởng tín dụng 15%
Tin liên quan
Tử vi 12 con giáp hôm nay 17/5: Mão chịu khó, Ngọ tham vọng 17/05/2024 12:33
Thủ tướng: Rút giấy phép cửa hàng vàng không xuất hóa đơn điện tử 17/05/2024 12:22
Cùng chuyên mục
Tín dụng cải thiện, lãi suất tiết kiệm thoát “đáy”
Kinh tế - Tài chính 16/05/2024 18:00
3 yếu tố để tiếp cận tín dụng xanh từ ngân hàng ngoại
Tài chính 16/05/2024 14:00
Nợ xấu ngân hàng lại tăng cao
Kinh tế - Tài chính 16/05/2024 12:00
Nợ xấu tăng nhanh, NHNN dự kiến gia hạn Thông tư 02 đến hết năm 2024
Kinh tế - Tài chính 16/05/2024 08:08
Tín dụng ì ạch - ngân hàng thiếu động lực huy động vốn?
Tài chính 16/05/2024 08:00
Hà Nội kêu gọi đầu tư khu đô thị thông minh - sinh thái hơn 35 ngàn tỷ
Tài chính 16/05/2024 07:00
Các tin khác
Hoàn thiện pháp lý để phát triển hoạt động cho thuê tài chính
Tài chính 15/05/2024 09:00
Tình trạng liên đới CIC của MB hiện ra sao?
Tài chính 15/05/2024 07:00
Gói tín dụng ưu đãi cho nhà ở xã hội: Vì sao giải ngân nhỏ giọt?
Tài chính 15/05/2024 05:00
Công ty vận hành đường sắt Cát Linh - Hà Đông báo lãi đậm
Kinh tế - Tài chính 14/05/2024 17:37
Đấu thầu vàng khởi sắc, giá vàng giảm 1 triệu đồng/lượng
Kinh tế - Tài chính 14/05/2024 17:12
Cổ đông VPBank chuẩn bị nhận 7.900 tỷ đồng cổ tức vào cuối tháng 5
Tài chính 14/05/2024 14:00
Eximbank và Viettel ký thỏa thuận hợp tác toàn diện
Tài chính 14/05/2024 08:00
Tâm lý thị trường đang đẩy giá vàng miếng đi lên
Tài chính 13/05/2024 09:39
Ngân hàng tăng cường huy động qua kênh trái phiếu
Tài chính 12/05/2024 18:26
Phó thủ tướng: Khẩn trương thanh tra thị trường vàng, doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh vàng
Kinh tế - Tài chính 11/05/2024 16:48
Cơ duyên Việt Nam và hành trình định vị giá trị mới cùng Techcombank
Kinh tế - Tài chính 11/05/2024 09:00
Lãi suất ngân hàng tăng có tác động đến bất động sản?
Kinh tế - Tài chính 10/05/2024 15:00
Các giải pháp công nghệ hiện đại được Agribank trình diễn tại sự kiện Chuyển đổi số ngành Ngân hàng năm 2024
Tài chính 10/05/2024 06:00
Lãi suất huy động tăng sẽ tác động thế nào đến nền kinh tế?
Tài chính 08/05/2024 10:57
Ngân hàng Việt vẫn "đuối" về ESG
Kinh tế - Tài chính 08/05/2024 06:00
Ngân hàng Nhà nước liệu có thay đổi lập trường chính sách tiền tệ?
Tài chính 07/05/2024 13:00
Lãi suất tiết kiệm và tỷ giá sẽ có những biến động gì trong thời gian tới?
Tài chính 07/05/2024 12:00
Giá vàng đồng loạt bật tăng
Kinh tế - Tài chính 07/05/2024 11:17
Tọa đàm “Xúc tiến thương mại: Khơi thông đầu ra cho sản phẩm OCOP”
Video 20/11/2023 17:25
Trao yêu thương cho em
Video 10/10/2022 14:03
Kon Tum giải cứu nạn nhân bị lừa bán sang Campuchia
Video 10/10/2022 13:58
Giới thiệu Phổ biến kiến thức Pháp luật
Video 10/10/2022 13:55
Phổ biến Luật tiếp cận thông tin
Video 10/10/2022 13:52
Hướng đến Chuyển đổi số sâu rộng
Video 23/06/2022 11:00