Giải pháp nào quản lý chung cư mini biến tướng?

Trên địa bàn Hà Nội còn nhiều nhà trọ, chung cư mini cho thuê không đảm bảo an toàn PCCC.

Những vấn đề "lâu năm"

KTS. Phạm Thanh Tùng – Chánh văn phòng Hội KTS Việt Nam đã chia sẻ rằng, nhiều chung cư mini hiện nay là dạng biến tướng từ nhà ở riêng lẻ do nằm trong những khu ngõ ngách nhỏ nên vi phạm nhiều vấn đề về điều kiện nhà ở, PCCC…

Cũng theo ông Tùng, đã có nhiều khuyến cáo về việc không phát triển chung cư mini mà phải kiểm soát loại hình này từ thiết kế đến thẩm định nhưng vẫn có sự buông lỏng trong quản lý.

Trên thực tế, hiện nay có rất nhiều hình thức thuê nhà trọ như thuê chung cư mini, thuê phòng trọ trong ngõ hay như thuê hộp ngủ… Song loại hình nhà trọ này chủ yếu đều được khai thực từ nhà ở riêng lẻ. Chủ nhà xin giấy phép xây dựng nhà ở, sau đó đăng ký hoạt động kinh doanh cho thuê trọ.

>> Nở rộ nhà trọ, chung cư mini không đủ an toàn

Ông Nguyễn Đức Lập - Viện trưởng Viện Nghiên cứu và đào tạo bất động sản cho biết, hiện nay nhu cầu nhà cho thuê ở các thành phố là rất lớn. Đồng thời các loại hình nhà lưu trú, cho thuê trọ cũng muôn hình vạn trạng mà không có sự thống nhất chung. Điều này vô hình trung gây ra những nguy cơ với hạ tầng nói chung, trong đó có giao thông, an toàn cháy nổ.

Cũng theo ông Lập, năm 2016, Bộ Xây dựng đã ban hành thông tư 20/2016 về quy định tiêu chuẩn tối thiểu của nhà ở xã hội do hộ gia đình, cá nhân đầu tư xây dựng để cho thuê thì diện tích tối thiểu là 10m2 và kèm theo nhiều tiêu chí khác.

Tuy nhiên, thông tư 09/2021 thay thế thông tư 20/2016 không quy định cụ thể về tiêu chuẩn tối thiểu đối với phòng ở mà chỉ có những quy định chung. Hiện nay mới có tiêu chuẩn kỹ thuật xây dựng về nhà chung cư quy định phải có tối thiểu một phòng ở và một khu vệ sinh, với diện tích tối thiểu không nhỏ hơn 25m2.

Ngoài ra, Luật Nhà ở năm 2023 có quy định trường hợp cá nhân xây chung cư mini hai tầng, 20 căn hộ trở lên phải lập dự án đầu tư. Trong đó, quy định cá nhân muốn xây chung cư mini để bán, cho thuê sẽ phải đáp ứng điều kiện làm chủ đầu tư dự án xây dựng nhà ở.

Căn hộ đủ điều kiện được cấp sổ sẽ được bán, cho thuê, thuê mua theo quy định của Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh bất động sản. "Như vậy hiện nay nhà cho thuê nói chung nếu có quy mô thấp hơn vẫn chưa có tiêu chuẩn xây riêng, mà chỉ có thể áp dụng theo tiêu chuẩn nhà ở cá nhân, xây dựng tự phát. Trong khi đó hiện nay trên thực tế các trường hợp cá nhân xây nhà cho thuê có quy mô nhỏ rất phổ biến vì nhu cầu cho các đối tượng công nhân, sinh viên thuê, người lao động thu nhập thấp thuê có ở khắp nơi", ông Lập cho biết.

Nhiều chung cư mini là biến tướng từ nhà ở riêng lẻ do nằm trong khu ngõ ngách nhỏ nên vi phạm nhiều vấn đề về điều kiện nhà ở. Ảnh:VA

Kỳ vọng từ những quy định mới

Do đó, ông Lập cho rằng cần sớm có bộ quy chuẩn để đảm bảo trong vấn đề không gian sống, mỹ quan và an toàn cháy nổ. Ngoài ra, các chính sách về nhà ở xã hội, nhà cho thuê cũng cần được triển khai nhanh và hiệu quả. Trong đó, giá cho thuê nhà cần sát với thực tế nhu cầu của người dân.

Trong khi Luật Nhà ở nghiêm cấm sử dụng chung cư cũng như nhà ở riêng lẻ vào mục đích kinh doanh vật liệu gây cháy nổ, thế nhưng theo báo cáo của Sở Xây dựng Hà Nội cho thấy, các đơn vị đã kiểm tra hơn 69.400 công trình, trong đó có gần 30.300 cơ sở kinh doanh dịch vụ cho thuê trọ; 385 nhà ở nhiều tầng, nhiều căn hộ (còn được gọi là chung cư mini), hơn 36.100 nhà ở kết hợp sản xuất, kinh doanh có nguy cơ cháy nổ cao.

Nhằm đáp ứng nhu cầu chỗ ở cho người dân, cũng như quản lý chặt chẽ loại hình chung cư mini, Điều 57 Luật Nhà ở 2023 đã quy định về phát triển nhà ở nhiều tầng nhiều căn hộ của cá nhân để bán, cho thuê mua, cho thuê. Trong đó phải đáp ứng điều kiện làm chủ đầu tư dự án đầu tư xây dựng nhà ở, việc đầu tư xây dựng thực hiện theo quy định của pháp luật về xây dựng và quy định khác của pháp luật có liên quan đối với dự án đầu tư xây dựng nhà ở. Đây được cho là cơ sở pháp lý công nhận quyền sở hữu riêng lẻ từng căn hộ chung cư mini, đồng thời siết chặt quản lý loại hình nhà ở này.

Các chuyên gia cho rằng, so với pháp luật hiện hành thì Luật Nhà ở 2023 đã đưa ra các quy định cụ thể hơn nhằm bảo đảm an toàn cho loại hình nhà ở nhiều tầng, nhiều căn hộ của cá nhân và có điều kiện pháp lý cao hơn các quy định trước đây. Trong đó, việc cấp sổ hồng cho chung cư mini cũng sẽ giúp loại hình nhà ở này được quản lý chặt chẽ hơn, phù hợp về các quy chuẩn an toàn trong pháp lý, PCCC.

“Đặc biệt khi chúng ta đã có Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh bất động sản. Đối với các cấp chính quyền, chúng ta phải có biện pháp mạnh tay, rà soát trên địa bàn. Khi thấy các trường hợp có nguy cơ cao, đe dọa đến tính mạng của người dân, phải yêu cầu, thậm chí cưỡng chế người dân bỏ ngay các vật cản, thiết kế thêm lối thoát”, đại biểu Trịnh Xuân An - Ủy viên Thường trực Ủy ban Quốc phòng An ninh cho biết.

Bên cạnh đó, theo luật sư Trịnh Hữu Đức - Hội Luật gia Việt Nam, hiện nay pháp luật Nhà nước không cấm mô hình nhà ở riêng lẻ để phục vụ kinh doanh kết hợp với mục đích để ở. Song, vấn đề hiện tại là những quy định riêng dành cho loại hình này, trong khi hệ thống văn bản pháp quy của chúng ta thường đi sau thực tế rất nhiều, chúng ta chưa dự báo, lường trước được những phát sinh có thể xảy ra và chỉ khi “mất bò mới lo làm chuồng”.

“Ví dụ như sản phẩm nhà chung cư mini, trước đây chưa có quy định rõ ràng nhưng sau sự cố tang thương tại công trình ở Khương Hạ (Thanh Xuân, Hà Nội), các nhà làm luật mới chú tâm hơn và có quy định rõ ràng, chi tiết vào Luật Nhà ở 2023. Và sau những sự cố đáng tiếc tại những khu nhà trọ gần đây, chúng ta mới ngồi lại để bàn về câu chuyện hành lang pháp lý. Những quy định của Luật PCCC đã có đầy đủ, giờ phải có quy định chi tiết về tiêu chuẩn, quy chuẩn thiết kế xây dựng đối với sản phẩm này” - vị luật sư chia sẻ.

Nguồn: Giải pháp nào quản lý chung cư mini biến tướng?