Vị trí đặc biệt và cơ hội tỷ USD: Con đường vươn tầm kinh tế toàn cầu

Thưa ông, với vị thế địa chiến lược và các hiệp định thương mại tự do mà Việt Nam đã ký kết, ông đánh giá thế nào về tiềm năng phát triển kinh tế cũng như vị thế của Việt Nam trong khu vực và trên toàn cầu?

Chuyên gia Bùi Kiến Thành: Việt Nam đang ở một vị trí rất đặc biệt. Chúng ta là trung tâm của khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, nơi chiếm hơn 50% dân số thế giới – khoảng 4,2 tỷ người trong tổng số 7,8 tỷ người – và hơn 50% GDP toàn cầu.

Vị trí địa lý của Việt Nam cho phép chúng ta kết nối thuận lợi với các thị trường lớn như Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc, Ấn Độ, và cả châu Âu. Chẳng hạn, từ Việt Nam bay đến Tokyo hay Mumbai chỉ mất khoảng 5 giờ, điều này mở ra tiềm năng trở thành trung tâm trung chuyển hàng không quốc tế. Về hàng hải, cảng Vân Phong ở Khánh Hòa là điểm gần nhất với tuyến hàng hải Bắc-Nam, nơi gần 40% lưu lượng hàng hải thế giới đi qua, chỉ cách tuyến đường quốc tế 150-250 hải lý. Đây là lợi thế địa chiến lược mà ít quốc gia nào có được.

Chuyên gia kinh tế Bùi Kiến Thành

Ngoài ra, Việt Nam đã ký kết các hiệp định thương mại tự do với nhiều quốc gia và có quan hệ đối tác chiến lược toàn diện với 13 cường quốc, bao gồm Mỹ, Trung Quốc, Nga, Nhật Bản, Hàn Quốc, Ấn Độ, và gần đây nhất là các nước trong khu vực như Indonesia, Singapore, Thái Lan. Điều này cho thấy Việt Nam không chỉ giao lưu kinh tế toàn cầu mà còn duy trì quan hệ thân thiện với tất cả các quốc gia, không đối đầu với bất kỳ ai. Đây là nền tảng vững chắc để Việt Nam trở thành điểm đến an toàn và hấp dẫn cho các nhà đầu tư quốc tế.

Ông vừa nhắc đến tiềm năng của Việt Nam trong lĩnh vực hàng không và hàng hải. Ông có thể chia sẻ cụ thể hơn về những cơ hội này?

Chuyên gia Bùi Kiến Thành: Về hàng không, chúng ta có thể tận dụng cơ sở hạ tầng sẵn có, như sân bay Chu Lai, vốn được Mỹ xây dựng trong thời chiến tranh. Với vị trí chiến lược, Chu Lai có thể trở thành trung tâm trung chuyển hàng không quốc tế, kết nối trực tiếp các khu vực như Tokyo, Mumbai, và xa hơn nữa. Hiện nay, xu hướng logistics toàn cầu đang chuyển sang mô hình giao hàng trực tiếp từ kho sản xuất đến điểm phân phối, loại bỏ khâu lưu kho trung gian để tiết kiệm thời gian và chi phí. Việt Nam có thể phát triển khu chế xuất (processing zone) tại Chu Lai, nơi các nhà sản xuất quốc tế đưa linh kiện đến, lắp ráp và chuyển trực tiếp đến các thị trường. Với diện tích sẵn có 50.000 m² và khả năng mở rộng gấp đôi, Chu Lai hoàn toàn đủ tiềm năng để thực hiện điều này.

Về hàng hải, cảng Vân Phong là một lợi thế lớn. Chính phủ đã phê duyệt xây dựng khu kinh tế Vân Phong từ năm 2006, với khoảng 80.000ha mặt nước và 70.000ha mặt đất. Cảng này có độ sâu lý tưởng, lên đến hơn 30m, đủ sức tiếp nhận các tàu container lớn từ 2.000-3.000 TEU, điều mà không cảng nào trong khu vực từ Tokyo đến Singapore có được. Đặc biệt, Vân Phong nằm ngoài vùng ảnh hưởng của bão tố, đảm bảo hoạt động ổn định. Nếu kết hợp với khu chế xuất, Vân Phong sẽ không chỉ là điểm trung chuyển mà còn là trung tâm sản xuất và phân phối hàng hóa toàn cầu.

Ngoài các lợi thế về logistics, ông có thể chia sẻ thêm về các thế mạnh khác của Việt Nam?

Chuyên gia Bùi Kiến Thành: Việt Nam có nguồn nhân lực rất đặc biệt. Người Việt Nam học hỏi nhanh, tiếp thu tốt, từ công nhân trong nhà máy đến các kỹ sư học công nghệ cao ở Mỹ, Nga, hay các nước khác. Chúng ta luôn đạt thành tích cao trong học tập và nghiên cứu. Không chỉ trong nước, Việt Nam còn có khoảng 4 triệu người Việt ở nước ngoài, trong đó gần một nửa có trình độ đại học. Đây là lực lượng nhân sự có khả năng lan tỏa ảnh hưởng của Việt Nam ra toàn cầu, đồng thời thu hút đầu tư và tri thức về nước.

Về các lĩnh vực thế mạnh, Việt Nam là một cường quốc nông nghiệp với 3.000km bờ biển và vùng đồng bằng sông Cửu Long – nơi cung cấp nguồn nông sản phong phú từ đất liền, sông, và biển. Chúng ta cần đầu tư mạnh hơn vào nông nghiệp hiện đại, đồng thời sửa chữa những sai lầm trong quá khứ, như lấn biển một cách không bền vững. Về khoáng sản, dãy Trường Sơn dài 1.000km và các vùng núi phía Bắc chứa đựng tiềm năng lớn. Tuy nhiên, khai thác khoáng sản cần được thực hiện một cách bền vững, tránh các sai lầm trước đây.

Ngoài ra, ông còn nhận thấy những tiềm năng gì mà Việt Nam có thể phát triển trong thời gian tới, đặc biệt trong bối cảnh công nghệ và tài chính đang thay đổi cách nền kinh tế vận hành?

Chuyên gia Bùi Kiến Thành: Nếu nói về công nghệ và tài chính, thì Trung tâm tài chính quốc tế tại TP. HCM là một bước đi chiến lược. Quốc hội đã thông qua kế hoạch này, và nếu thực hiện tốt, TP. HCM có thể trở thành điểm kết nối tài chính cho khu vực châu Á - Thái Bình Dương, cạnh tranh với các trung tâm như Singapore hay Thượng Hải. Với vị trí địa lý nằm giữa Singapore và Thượng Hải, Việt Nam có thể cung cấp dịch vụ tài chính không chỉ cho khu vực mà còn cho thế giới. Khi New York nghỉ, Việt Nam hoạt động, tạo ra sự liên tục trong giao dịch tài chính toàn cầu.

Ngoài ra, Việt Nam có thể phát triển những khu vực như thung lũng Silicon của Mỹ, đưa quốc gia thành trung tâm phát triển trí tuệ, công nghệ cho cả châu Á. Thung lũng Silicon ở Mỹ đã được phát triển rất tốt, nhưng lại chỉ lan toả ở bán cầu bên đó. Còn ở bán cầu bên này chưa có một khu vực nào thực sự nổi lên. Một trung tâm phát triển và có sự lan toả như thung lung Silicon, đòi hỏi phải có trung tâm dữ liệu khổng lồ để bao phủ cả thế giới. Để xây dựng được trung tâm dữ liệu, điều kiện cần có là năng lượng để làm mát. Trung tâm dữ liệu tại Mỹ tiêu tốn hàng tỷ USD năng lượng mỗi năm để phục vụ việc làm mát, do đó chúng ta nếu muốn xây dựng trung tâm này, cần tính toán để có đủ năng lượng và giảm chi phí làm mát tới mức tối thiểu.

Tôi cho rằng, Lâm Đồng là địa điểm hợp lý nhất để thoả mãn các điều kiện này. Lâm Đồng có khí hậu mát mẻ quanh năm, với nhiệt độ từ 11-17 độ C, độ cao 1.000 mét so với mực nước biển, và không chịu ảnh hưởng của bão. Đây là điều kiện lý tưởng để xây dựng trung tâm dữ liệu, có thể làm mát liên tục mà không tốn quá nhiều năng lượng. Nếu quy hoạch tốt, chúng ta có thể xây dựng một “thung lũng Silicon” tại Lâm Đồng, phục vụ hơn một nửa dân số thế giới.

Với những tiềm năng này, ông nghĩ Việt Nam cần làm gì để hiện thực hóa các cơ hội này và nâng cao vị thế trong khu vực?

Chuyên gia Bùi Kiến Thành: Để tận dụng các cơ hội này, Việt Nam cần phát triển toàn diện trên mọi lĩnh vực, từ logistics, nông nghiệp, khoáng sản, đến tài chính và công nghệ. Chúng ta phải dựa vào thế mạnh của mình – con người, vị trí địa lý, khoáng sản dồi dào, và môi trường ổn định – để thu hút các đối tác quốc tế phù hợp.

Việt Nam có thể đóng vai trò trụ cột trong ASEAN và vươn lên sánh ngang hoặc vượt qua các quốc gia như Hàn Quốc, thậm chí tiến gần đến trình độ của Nhật Bản. Tiềm năng của chúng ta là rất lớn, đặc biệt trong bối cảnh các nhà đầu tư đang tìm kiếm điểm đến an toàn hơn so với Trung Quốc hay Đài Loan, đặc biệt trong ngành bán dẫn. Với chính sách đúng đắn và sự đầu tư bài bản, Việt Nam có thể trở thành trung tâm kinh tế, tài chính, và công nghệ của khu vực, đóng góp vào sự phát triển của cả Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương trong thế kỷ 21 và xa hơn nữa.

Trân trọng cảm ơn ông!

Nguồn:Vị trí đặc biệt và cơ hội tỷ USD: Con đường vươn tầm kinh tế toàn cầu