Giải pháp phát triển bền vững thị trường trái phiếu doanh nghiệp

Thực tế cho thấy, từ cuối năm 2022, thị trường trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) có nhiều biến động. Liên tiếp các vi phạm đã bị cơ quan chức năng phát hiện, xử lý khiến cho niềm tin của nhà đầu tư suy giảm, khối lượng phát hành sụt giảm nghiêm trọng.

Thực tế cho thấy, từ cuối năm 2022, thị trường trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) có nhiều biến động - Ảnh minh họa: ITN

Sau giai đoạn khó khăn đó, thị trường đã từng bước phục hồi. Theo Bộ Tài chính, lũy kế 7 tháng đầu năm 2024, đã có 183 đợt phát hành TPDN riêng lẻ thành công với khối lượng 174,76 nghìn tỷ đồng (gấp 2,78 lần so với cùng kỳ năm 2023). Đây là tín hiệu đáng mừng, cho thấy thị trường TPDN ấm dần.

Dù đã qua thời điểm khó khăn nhất, song thị trường TPDN vẫn còn nhiều thách thức. Cụ thể, một số doanh nghiệp phát hành TPDN có tình hình tài chính không ổn định, thiếu minh bạch về thông tin tài chính. Điều này dẫn đến nguy cơ không trả được nợ khi đến hạn, gây thiệt hại cho các nhà đầu tư. Các vụ việc doanh nghiệp vỡ nợ hoặc chậm trả lãi đã làm giảm niềm tin của nhà đầu tư vào thị trường. Mặc dù đã có những dấu hiệu cải thiện nhưng sự tăng trưởng của thị trường vẫn còn chậm, nhiều doanh nghiệp vẫn gặp khó khăn về dòng tiền và sản xuất kinh doanh nên tình hình chậm trả nợ gốc, lãi trái phiếu vẫn còn xảy ra.

Cùng với đó, tỷ lệ nhà đầu tư cá nhân vẫn còn ở mức cao, nhà đầu tư tổ chức còn chưa đa dạng. Đáng nói, việc một số TPDN thanh khoản thấp gây khó khăn cho nhà đầu tư khi cần bán trái phiếu trước hạn để thu hồi vốn, làm giảm tính hấp dẫn của TPDN, đặc biệt đối với các nhà đầu tư tổ chức.

Liên quan đến vấn đề này, ông Hoàng Văn Thu, Phó Chủ tịch Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) khẳng định, UBCKNN luôn hỗ trợ, tạo điều kiện cho doanh nghiệp huy động vốn qua thị trường chứng khoán. Trong đó có kênh phát hành TPDN, tiếp tục khẳng định vai trò của thị trường chứng khoán là kênh dẫn vốn hiệu quả cho nền kinh tế.

“Để phát triển thị trường TPDN bền vững, các cấu phần tham gia thị trường đều cần nhiều nỗ lực. Đó là, tổ chức phát hành cần minh bạch thông tin, có chiến lược huy động vốn, sử dụng vốn dài hạn. Chú trọng đến quản trị công ty, có phương án, hoạt động kinh doanh hiệu quả và có năng lực hấp thụ nguồn vốn; tăng cường các sản phẩm trái phiếu xanh trên thị trường”, Phó Chủ tịch UBCKNN lưu ý.

Theo chuyên gia này, về phía nhà đầu tư, cần nâng cao năng lực đánh giá doanh nghiệp, cẩn trọng khi đầu tư và tuân thủ quy định pháp luật về điều kiện được mua TPDN. Có giải pháp thúc đẩy sự tham gia của các định chế trung gian chuyên nghiệp như các quỹ đầu tư chứng khoán.

Với kênh trái phiếu riêng lẻ, nhà đầu tư phải tự đánh giá, tự chịu trách nhiệm về quyết định đầu tư của mình. Tự chịu các rủi ro phát sinh trong việc đầu tư và giao dịch trái phiếu.

Về các tổ chức cung cấp dịch vụ, cần phát triển, nâng cao chất lượng, trách nhiệm, đạo đức nghề nghiệp. Đồng thời, phát triển năng lực quản trị của tổ chức tư vấn, tổ chức định mức tín nhiệm, tổ chức kiểm toán, thẩm định giá trên thị trường.

Để phát triển thị trường trái phiếu doanh nghiệp ổn định, lành mạnh, hiệu quả, Nhà nước cần có các chiến lược, chính sách và giải pháp phù hợp - Ảnh minh họa: ITN

Đồng quan điểm, để phát triển thị trường TPDN ổn định, an toàn, lành mạnh, hiệu quả, bền vững, hội nhập, trở thành kênh huy động vốn trung và dài hạn cho nền kinh tế, nhiều ý kiến cho rằng, Nhà nước cần có các chiến lược, chính sách và giải pháp cần thiết và phù hợp.

Theo đó, cần hoàn thiện thể chế, chính sách, khung pháp lý đối với thị trường TPDN; rà soát tổng thể các Luật Chứng khoán, Luật Doanh nghiệp, Luật Các tổ chức tín dụng... Hoàn thiện Nghị định quy định về chào bán, giao dịch TPDN riêng lẻ tại thị trường trong nước và chào bán trái phiếu doanh nghiệp ra thị trường quốc tế.

Bên cạnh những vấn đề đã nêu, TS Cấn Văn Lực, Chuyên gia kinh tế trưởng Ngân hàng BIDV nhận định, để phát triển, lành mạnh hóa thị trường TPDN Việt Nam, trước tiên, đến hết năm 2024 và cả năm 2025 cần tiếp tục củng cố, lấy lại niềm tin của nhà đầu tư và phục hồi thị trường TPDN. Trong trung - dài hạn, cần tổ chức thực hiện tốt Chiến lược tài chính đến năm 2030 cùng với việc ưu tiên hoàn thiện thể chế.

Đồng thời, hoàn thiện hạ tầng thị trường TPDN, nhất là nâng cao chất lượng hệ thống các tổ chức xếp hạng tín nhiệm, thị trường thứ cấp tập trung, cơ sở thông tin, dữ liệu về thị trường trái phiếu, về nhà đầu tư, tài sản đảm bảo....

“Ngoài ra cần liên tục mở rộng và nâng cao chất lượng nhà đầu tư, bao gồm cả nhà đầu tư cá nhân và nhà đầu tư tổ chức thông qua nhiều giải pháp khác nhau; hoàn thiện cơ chế và năng lực quản lý và giám sát thị trường; việc quản lý, định hướng phát triển thị trường này cần được gắn chặt với việc quản lý, giám sát rủi ro hệ thống tài chính”, ông Lực đề nghị.

Nguồn: Giải pháp phát triển bền vững thị trường trái phiếu doanh nghiệp