Ảnh hưởng của thuế đối ứng lên thị trường chứng khoán Việt Nam

“Cú sốc” thuế đối ứng 46%

Báo cáo mới cập nhật của Chứng khoán Mirae Asset Việt Nam (MASVN) với chủ đề 'Thuế đối ứng và tác động đến Việt Nam" cho biết Hoa Kỳ đã gia tăng căng thẳng thương mại toàn cầu bằng cách áp đặt mức thuế đồng loạt 10% lên hơn 180 quốc gia, trong đó có 60 quốc gia phải chịu mức thuế đối ứng từ 10% đến 50%.

Đặc biệt, Việt Nam bị áp mức thuế nhập khẩu lên tới 46%, cao hơn đáng kể so với mức thuế áp dụng đối với Trung Quốc (34%). Riêng Trung Quốc trước đó đã chịu mức thuế 20% trong hai giai đoạn vào tháng Hai và tháng Ba, nâng tổng mức thuế lên gần 60%. Mức thuế cao này được lý giải là nhằm đối phó với các rào cản phi thuế quan và những lo ngại liên quan đến thao túng tiền tệ.

Chính sách thuế này được triển khai theo lộ trình từng bước, bao gồm thuế 25% đối với ngành ô tô (3/4), thuế đồng loạt (5/4), và các biện pháp đối ứng (9/4). Cách tiếp cận theo từng giai đoạn này cho thấy chiến lược nhằm tối đa hóa lợi thế đàm phán, đồng thời giảm thiểu tác động tức thời đến giá cả nội địa tại thị trường Hoa Kỳ.

Theo nhận định của MASVN, các biện pháp thương mại này có nguy cơ khiến lạm phát tăng tốc trở lại đối với nền kinh tế Hoa Kỳ, đặc biệt trong bối cảnh nước này phụ thuộc nhiều vào sản xuất tại châu Á để đáp ứng nhu cầu tiêu dùng thiết yếu. Kinh nghiệm từ Thương chiến lần 1 cho thấy các mức thuế gần như được chuyển hoàn toàn sang giá cả nội địa. Trước khi nhận thông báo này, Cục Dự trữ Liên bang Hoa Kỳ (Fed) đã điều chỉnh dự báo lạm phát cơ bản (PCE) năm 2025 từ 2,5% lên 2,8% vào tháng Ba, đồng thời hạ mức kỳ vọng tăng trưởng GDP xuống còn 1,7%.

Đối với Việt Nam, các hoạt động ngoại giao chủ động đang được triển khai, với Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc dẫn đầu các cuộc đàm phán quan trọng tại Washington. Những nhượng bộ gần đây bao gồm việc giảm mức thuế tối huệ quốc (MFN) đối với hàng xuất khẩu của Hoa Kỳ, đặc biệt trong các lĩnh vực ô tô, khí tự nhiên hóa lỏng (LNG), và nông nghiệp. Tác động đối với triển vọng GDP của Việt Nam được đánh giá là tương đối hạn chế, do các doanh nghiệp FDI chiếm ưu thế trong xuất khẩu sang thị trường Hoa Kỳ, đặc biệt trong các ngành điện tử và máy móc, trong khi các ngành công nghiệp nội địa có mức độ tiếp cận thị trường này tương đối thấp.

Tâm lý bi quan gia tăng

Trước thông tin tiêu cực liên quan đến mức thuế nhập khẩu 46% đến từ phía Mỹ, thị trường Việt Nam nhanh chóng phản ứng và mở cửa trong sắc đỏ. Lực bán liên tục gia tăng khiến nhiều cổ phiếu bluechips giảm sàn với chỉ số VN-Index kết thúc phiên giao dịch với mức giảm 88 điểm (-6.68% DoD) và đóng cửa tại 1.229,84 điểm với 28 cổ phiếu thuộc nhóm VN30 giảm hết biên độ (-7%).

Áp lực bán ở thời điểm hiện tại dù không quá bất ngờ khi xu hướng đã dần hình thành ở ba tuần gần nhất với lực cầu liên tục suy giảm cùng tín hiệu suy yếu hiện hữu tại cùng lúc nhiều nhóm ngành (ngoại trừ nhóm Bất động sản với nhóm cổ phiếu thuộc Vingroup). Tuy vậy, thông tin tiêu cực xoay quanh thuế đối ứng đã phần nào thúc đẩy đà bán và hiện thực hóa xu hướng chốt lời trên diện rộng.

Tuy rủi ro về thương chiến vẫn còn tương đối sớm để nhận định khi Việt Nam vẫn còn thời gian để chủ động đàm phán trước thềm thuế đối ứng có hiệu lực ngày 9/4 thì động thái phản ứng trước của nhà đầu tư thường là điểm không quá bất ngờ.

Trên thực tế thì các nhịp giảm trên 6% tại Việt Nam tương đối hiếm trong khi các nhịp phục hồi thường có xu hướng xuất hiện ngay sau đó. Ngoại trừ giai đoạn sơ khai của thị trường chứng khoán vào giai đoạn 2000 – 2001 thì chỉ có duy nhất bốn phiên VN-Index ghi nhận mức giảm trên 6% (bao gồm phiên ngày 3/4/2025) và diễn biến thị trường ở hai tuần tiếp theo thường là phục hồi.

Ở một diễn biến khác, các nhịp giảm mạnh sẽ có xu hướng kéo theo các nhịp force sell hướng về các tài khoản giao dịch ký quỹ có đòn bẩy lớn; qua đó, làm gia tăng áp lực bán cắt lỗ trên diện rộng và kéo dài xu hướng giảm. Vì thế, Mirae Asset khuyến nghị cần thận trọng theo dõi diễn biến ở các phiên sắp tới nhằm chờ đợi các tín hiệu tái tích lũy và ổn định của VN-Index trước khi giải ngân nhằm bắt đáy.

Triển vọng phục hồi ở các phiên tiếp theo

Mirae Asset duy trì quan điểm lạc quan rằng Việt Nam sẽ thành công phần nào trong việc hạn chế tác động của thuế quan về mức tối thiểu (10%), nhằm hướng đến kịch bản cân bằng lợi ích giữa các bên.

Tốc độ tăng trưởng của xuất khẩu dự kiến sẽ giảm tốc trong năm 2025 nhưng nhìn chung sẽ được bù đắp thông qua việc thúc đẩy các động lực tăng trưởng khác. Mục tiêu tăng trưởng đầy triển vọng của Việt Nam trong giai đoạn 2025 – 2030 dự kiến sẽ được củng cố bởi các động lực tăng trưởng nội địa, tiêu biểu như thúc đẩy đầu tư hạ tầng thông qua giải ngân đầu tư công, thúc đẩy đầu tư tư nhân thông qua đổi mới chính sách và tinh gọn bộ máy, thúc đẩy hoạt động tiêu dùng trong nước thông qua nới lỏng chính sách tiền tệ và gia tăng mục tiêu tăng trưởng tín dụng. Trong khi đó, xu hướng dịch chuyển nhà máy trở về Mỹ sẽ khó diễn ra trong thời gian ngắn và sẽ cần giai đoạn chuyển giao cần thiết – đây cũng là khoảng thời gian quan trọng để Việt Nam tích cực đàm phán.

Về triển vọng nâng hạng, Mirae Asset duy trì quan điểm tích cực rằng Việt Nam sẽ sớm thành công đạt mục tiêu nâng hạng thị trường lên thị trường mới nổi trong kỳ đánh giá tháng 9 năm 2025 của FTSE Russell với nhiều động thái mang tính cấp thiết đến từ Bộ Tài chính và Ủy ban Chứng khoán Nhà nước thông qua ban hành và sửa đổi nhiều quy định nhằm giải quyết các thách thức liên quan đến hệ thống giao dịch KRX (dự kiến chính thức triển khai từ 5/5), quy định về giao dịch cần không ký quỹ trước (NPF) và hoàn thiện hệ thống thanh toán bù trừ trung tâm.

Hiện P/E của VN-Index ghi nhận 13,7 lần và duy trì trong vùng định giá hấp dẫn nằm dưới đường P/E bình quân 10 năm gần nhất tại 16,6 lần. Qua đó, tiếp tục củng cố triển vọng về các nhịp tăng trong trung và dài hạn song xu hướng phân hóa dự kiến sẽ chưa được cải thiện khi thị trường vẫn thiếu vắng các nhóm ngành mang tính dẫn dắt trong bối cảnh nhóm Ngân hàng và FPT vẫn đang trong xu hướng hạ nhiệt sau giai đoạn tăng mạnh trong 2024.

Tuy nhiên, nhịp giảm gần 7% chỉ trong một ngày đã gần như xóa bỏ mọi động lực tăng điểm trước đó của thị trường cùng với các đường hỗ trợ trong ngắn và trung hạn toàn bị bỏ qua. Sự phân hóa giữa các nhóm ngành cùng với diễn biến suy yếu hiện hữu trên diện rộng, đặc biệt tại nhóm Ngân hàng với nhiều cổ phiếu hiện giao dịch tại vùng đỉnh lịch sử, sẽ là yếu tố rủi ro cần phải theo dõi. Trong kịch bản thận trọng nhất, Việt Nam sẽ không thành công trong việc thu hẹp mức thuế đối ứng về 10%, tâm lý giao dịch tiếp tục bi quan và khiến áp lực bán kéo dài thì vùng hỗ trợ phù hợp nhất sẽ kéo dài trong dải 1.125 – 1.150 điểm.​

Nguồn: Ảnh hưởng của thuế đối ứng lên thị trường chứng khoán Việt Nam