AI mở ra tương lai báo chí hiện đại

AI được nhiều tòa soạn báo trên toàn thế giới ứng dụng để tăng năng suất và thu hút bạn đọc theo nhiều cách khác nhau (Ảnh: Today Digital)

Tại nhiều quốc gia, từ Anh đến Thụy Điển, các nhà xuất bản tin tức đang khai thác tiềm năng của AI để tối ưu hóa quy trình sản xuất, cá nhân hóa nội dung và mở rộng phạm vi tiếp cận bạn đọc.

Đa dạng và cá nhân hóa nội dung

Tại Anh, BBC News Labs đã phát triển một công cụ AI giúp trích xuất thông tin từ bài viết hiện có, từ đó tạo ra các định dạng nội dung khác nhau như video, bản tóm tắt, hoặc phiên bản phù hợp với thiết bị di động.

Theo ông David Caswell, Giám đốc sản phẩm tại BBC, đây là giải pháp giúp đơn vị này phục vụ hiệu quả hơn cho đối tượng độc giả ngày càng phân mảnh, trong khi chỉ có một trang web và ứng dụng để tiếp cận họ.

Công cụ AI hỗ trợ nhà báo tạo các phiên bản sơ thảo, sau đó họ có thể kiểm tra lại nội dung, chỉnh sửa ngôn ngữ và hình ảnh trước khi đăng tải – một cách tiếp cận “bán tự động” vừa tiết kiệm thời gian, vừa giữ được vai trò kiểm duyệt của con người.

Tuy nhiên, không phải lúc nào AI cũng được chào đón nồng nhiệt trong các phòng tin. Tại Thụy Điển, nhà xuất bản Bonnier News Local từng gặp phải sự phản đối của phóng viên khi đưa vào công cụ gắn thẻ siêu dữ liệu (metadata) cho bài viết. Ban đầu, các nhà báo cho rằng công việc này tốn thời gian và không cần thiết, nhưng sau nhiều cuộc thảo luận, họ nhận ra rằng metadata giúp hệ thống đề xuất nội dung chính xác hơn cho người đọc – từ đó tăng mức độ tương tác và hiệu quả truyền tải thông tin.

Một thách thức khác mà Bonnier News gặp phải là việc áp dụng nguồn cấp tin tức cá nhân hóa. Mặc dù tính năng này giúp tăng lượng độc giả, nhưng lại khiến biên tập viên không thể kiểm soát hoàn toàn nội dung mà từng người đọc thấy.

Điều này dẫn đến lo ngại và nhiều cuộc “trị liệu tâm lý” nội bộ. Tuy vậy, thông qua các buổi đào tạo và phản hồi minh bạch, đội ngũ biên tập dần chấp nhận và ủng hộ phương pháp mới này.

Tăng tính sáng tạo và khám phá

Không chỉ tăng năng suất, AI còn được kỳ vọng thúc đẩy khả năng sáng tạo trong báo chí.

Ông Neil Maiden, Giám đốc Trung tâm CebAI (Anh), đã giới thiệu công cụ JECT.AI – nền tảng hỗ trợ nhà báo khám phá góc nhìn mới và tìm kiếm nguồn tin đa dạng hơn. Công cụ này giúp tổng hợp thông tin từ nhiều nguồn, lọc nhiễu và đưa ra các gợi ý chuyên gia với yếu tố cân bằng về giới và sắc tộc, từ đó tạo ra cái nhìn toàn diện và đa chiều cho câu chuyện.

“Chúng tôi không chỉ tự động hóa mà còn muốn tăng cường quá trình sáng tạo của nhà báo,” Maiden chia sẻ. Thay vì phải dò dẫm nhiều nguồn tin rời rạc, JECT.AI giúp rút gọn quá trình tìm kiếm thông tin xuống còn một hộp thông tin nhỏ gọn, trực quan.

Vẫn còn nhiều tranh cãi về quy mô và mức độ sản xuất tin tức bằng AI

Tự động hóa sản xuất video – bước tiến tất yếu

Trong thời đại nội dung video lên ngôi, AI cũng mang lại giải pháp đột phá cho các tòa soạn không có điều kiện đầu tư sản xuất hình ảnh chuyên nghiệp.

Dina Shatner, CEO startup Trenario (Israel), cho biết công cụ của họ có thể biến văn bản thành bản tin video do “người dẫn chương trình ảo” thể hiện. Các nhân vật ảo có thể thay đổi giới tính, độ tuổi, ngôn ngữ và được cá nhân hóa theo nhóm đối tượng mục tiêu.

“Không cần máy quay, không cần biên tập video – chỉ cần văn bản là có thể tạo ra bản tin sinh động,” Shatner nói. Đây là giải pháp đặc biệt phù hợp với các phòng tin nhỏ, hạn chế ngân sách nhưng vẫn muốn mở rộng kênh tiếp cận độc giả trẻ trên nền tảng số.

Tranh cãi giữa công nghệ và giá trị nghề báo

Một câu hỏi lớn đặt ra là liệu khán giả có tin tưởng nội dung do AI tạo ra? Theo nghiên cứu tại Đại học LMU Munich (Đức), độc giả có xu hướng tin tưởng nội dung tự động hơn đôi chút so với bài viết thủ công, nhưng lại đánh giá thấp hơn về độ cuốn hút và khả năng đọc dễ dàng. Tuy nhiên, chủ đề này vẫn đang gây tranh cãi lớn trên thế giới với nhiều luồng ý kiến khác nhau.

Nhiều chuyên gia cho rằng cần giữ yếu tố con người trong chuỗi sản xuất nội dung – không chỉ để bảo đảm chất lượng mà còn để duy trì niềm tin từ công chúng.

“Chúng ta không yêu cầu nhà báo phải giải thích tường tận vì sao họ chọn một góc nhìn. Do đó, cũng không nên kỳ vọng công cụ AI giải trình quá chi tiết,” Maiden nhấn mạnh.

Tuy nhiên, AI cũng đặt ra cảnh báo rõ ràng về các rủi ro như deepfake hay thông tin giả. Do đó, việc minh bạch – chẳng hạn thông báo cho khán giả biết khi nào họ đang xem nội dung được tạo bằng công nghệ – là điều rất cần thiết.

Nguồn: AI mở ra tương lai báo chí hiện đại