9 giải pháp hướng tới mục tiêu nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam

Trong thời gian vừa qua, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) đã kiến nghị sửa đổi, bổ sung các văn bản pháp lý, đồng thời phối hợp tích cực với các Bộ, ngành liên quan quyết liệt triển khai các giải pháp nhằm từng bước đáp ứng các tiêu chí của các tổ chức đánh giá xếp hạng thị trường hướng tới mục tiêu nâng hạng thị trường chứng khoán (TTCK) Việt Nam từ cận biên lên mới nổi.

Bộ Tài chính, UBCKNN đã tổ chức nhiều buổi làm việc, trao đổi, đối thoại với các tổ chức tài chính và xếp hạng quốc tế như Ngân hàng Thế giới (WB), MSCI, FTSE Russell, Hiệp hội Lưu ký toàn cầu (AGC), Hiệp hội các Thị trường Tài chính và Ngành chứng khoán Châu Á (ASIFMA); các tổ chức này đều đánh giá cao những nỗ lực cải cách của Việt Nam.

Nhằm tiếp tục tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động giao dịch của nhà đầu tư nước ngoài tại Việt Nam hướng đến mục tiêu nâng hạng thị trường chứng khoán, UBCKNN sẽ tiếp tục triển khai một số giải pháp cụ thể trong năm 2025.

Theo đó, trong năm 2025, UBCKNN sẽ triển khai Thông tư số 68/2024/TT-BTC với một số điều chỉnh quan trọng.

Về công bố thông tin của nhà đầu tư tổ chức nước ngoài (NĐTTCNN) không thực hiện mua lại, theo quy định tại Thông tư 68, trường hợp NĐTTCNN không thực hiện mua lại cổ phiếu, CTCK nơi NĐTTCNN đặt lệnh sẽ công bố thông tin về giao dịch không thanh toán của NĐTTCNN trong đó gồm cả thông tin đại diện có thẩm quyền của tổ chức đầu tư nước ngoài. Phía FTSE Russell đề xuất chỉ công bố thông tin về tổ chức không thanh toán giao dịch, không cần CBTT người đại diện của tổ chức.

UBCKNN đề xuất sửa đổi phụ lục công bố thông tin tại Thông tư 68/2024/TT-BTC theo hướng bỏ nội dung công bố thông tin về danh tính đại diện có thẩm quyền.

Bên cạnh đó, theo ghi nhận của UBCKNN hiện nay còn có các cách xử lý khác nhau giữa các CTCK khi triển khai giao dịch NPF như: Danh mục chứng khoán được sử dụng dịch vụ NPF bị hạn chế tại một số CTCK; Việc xác định mức tiền phải có khi đặt lệnh mua cổ phiếu là khác nhau giữa các CTCK; Chưa có sự thống nhất trong quy trình xử lý “fail trade” (giao dịch lỗi) giữa các CTCK (một số CTCK thực hiện bán chứng khoán, một số CTCK cho phép nhà đầu tư mua lại); Việc ký kết thỏa thuận/hợp đồng với khách hàng giữa các CTCK là khác nhau.

UBCKNN cho biết đã trao đổi với các CTCK và đề nghị các CTCK thống nhất cách thức xử lý, hạn chế thấp nhất sự khác biệt khi triển khai dịch vụ.

Liên quan đến việc giữ room ngoại cho NĐTNN khi thực hiện giao dịch mua lại cổ phiếu từ CTCK, theo Thông tư 68 khi CTCK dùng tiền để thanh toán giao dịch NPF mà NĐTTCNN thiếu tiền thì chứng khoán được hạch toán vào tài khoản tự doanh của CTCK; phần room ngoại trống ra sẽ có thể bị mua hết, dẫn tới việc NĐTTCNN không thực hiện được giao dịch mua lại. Do đó, NĐTTCNN đề xuất được giữ room ngoại để NĐTTCNN thực hiện được giao dịch mua lại.

Để khắc phục, hệ thống KRX sẽ cho phép giữ room đến thời điểm tới T+3. Hệ thống KRX dự kiến vận hành tháng 5 hoặc tháng 6/2025 sau khi các thành viên kiểm thử.

Để hỗ trợ việc nâng hạng thị trường chứng khoán, Tổng công ty Lưu ký và Bù trừ chứng khoán Việt Nam (VDSC) đang xây dựng hệ thống trao đổi thông tin giữa ngân hàng lưu ký (NHLK) và công ty chứng khoán (CTCK) phục vụ hoạt động giao dịch chứng khoán của nhà đầu tư mở tài khoản lưu ký tại các NHLK (hệ thống STP). Ngoài ra, VSDC cũng lên kế hoạch để nâng cấp hệ thống này sử dụng điện chuẩn SWIFT trong thời hạn 01 năm.

VSDC đã hoàn thành việc bổ sung chức năng mới trên trên hệ thống Cổng giao tiếp điện tử hiện tại cho các CTCK và NHLK sử dụng để thực hiện trao đổi thông tin phục vụ hoạt động giao dịch chứng khoán của nhà đầu tư mở tài khoản lưu ký tại các NHLK. Hiện tại, hệ thống cơ bản đã hoàn thành, VSDC đã tiến hành test với các thành viên thị trường và sẽ đưa vào vận hành trong tháng 3/2025.

Về lộ trình triển khai hệ thống KRX, các SGDCK, VSDC sẽ công bố về chức năng, tính năng mới của hệ thống KRX trước khi hệ thống KRX được đưa vào vận hành để thị trường nắm được đầy đủ thông tin về hệ thống KRX trong tháng 4/2025.

Để triển khai cơ chế thanh toán đối tác bù trừ trung tâm (CCP - Central Counterparty) cho TTCK Việt Nam trong năm 2026, UBCKNN cho biết cần thực hiện một số công việc như sau: Thành lập công ty con của VSDC; Hoàn thiện quy trình thanh toán giữa VSDC và thành viên; Cho phép ngân hàng thương mại (NHTM) được làm thành viên bù trừ.

Cùng với đó, UBCKNN đang nghiên cứu triển khai tài khoản giao dịch tổng (OTA - Omnibus trading account) theo hướng ban đầu áp dụng cho các Quỹ đầu tư nước ngoài. Đây là tài khoản cho phép Công ty quản lý quỹ có thể thực hiện giao dịch mua/ bán chứng khoán đồng thời đối với tất cả các quỹ mà Công ty quản lý và không phải thực hiện lệnh mua/ bán riêng lẻ trên từng tài khoản của từng quỹ như hiện nay. Việc triển khai tài khoản giao dịch tổng sẽ giúp cho các nhà đầu tư tổ chức nước ngoài, các công ty quản lý quỹ có thể đơn giản hóa việc đặt lệnh cho các quỹ và đảm bảo việc khớp lệnh với cùng một mức giá cho từng quỹ mà công ty đó quản lý.

Theo đó, UBCKNN sẽ xem xét sửa đổi, bổ sung Thông tư 120/2020/TT-BTC để bổ sung quy định về tài khoản tổng của công ty quản lý quỹ. Đồng thời, làm rõ quy trình phân bổ lệnh giao dịch tổng để chi tiết hoạch toán vào các quỹ, các danh mục của quỹ. Thời gian thực hiện trước tháng 8/2025.

UBCKNN cũng đang thành lập nhóm đối thoại chính sách nhằm trao đổi với các cơ quan quản lý về những khó khăn mà nhà đầu tư nước ngoài đang gặp phải. Nhóm đối thoại này sẽ bao gồm đại diện UBCKNN, chuyên gia, quỹ đầu tư, tổ chức đầu tư quốc tế, một số CTCK và ngân hàng lưu ký. Nhóm sẽ chính thức hoạt động từ tháng 3/2025.

Cuối cùng, nhằm tạo điều kiện thuận lợi hơn cho nhà đầu tư nước ngoài, Ngân hàng Nhà nước đang xây dựng Thông tư thay thế Thông tư 05/2014/TT-NHNN để đơn giản hóa và rút ngắn thời gian mở tài khoản vốn đầu tư gián tiếp. Việc sửa đổi này dự kiến sẽ hoàn tất trong tháng 3/2025.

Nguồn: 9 giải pháp hướng tới mục tiêu nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam