Tạo cơ hội cho nữ giới lãnh đạo doanh nghiệp

Diễn đàn “Nữ thành viên hội đồng quản trị 2025” tổ chức tại HNX ngày 5/3/2025

Tổng giám đốc Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội (HNX) Nguyễn Anh Phong cho rằng, những công ty có sự tham gia của nữ giới trong ban lãnh đạo thường đạt kết quả tài chính tốt hơn, khả năng đổi mới mạnh mẽ hơn và văn hóa doanh nghiệp đa dạng hơn. Những phẩm chất như sự nhạy bén, khả năng lắng nghe, quản lý linh hoạt và tư duy chiến lược của phụ nữ giúp họ có những ưu thế trong quản lý và lãnh đạo.

Nhân tố nữ trong HĐQT giúp doanh nghiệp bền vững hơn

Chia sẻ tại Diễn đàn “Nữ thành viên hội đồng quản trị 2025” tổ chức tại HNX ngày 5/3/2025, ông Nguyễn Anh Phong dẫn Báo cáo đánh giá của Grant Thornton International cho biết, tỷ lệ phụ nữ nắm giữ các vị trí lãnh đạo cấp cao trong các doanh nghiệp tầm trung trên toàn cầu có xu hướng tăng: từ 19,4% trong những năm đầu khảo sát lên 33% vào năm 2024. Tại Việt Nam, tỷ lệ thành viên HĐQT là nữ trong doanh nghiệp niêm yết khoảng 18%.

Ông Phong cho rằng, thời đại hiện nay, nữ giới đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển của doanh nghiệp nói riêng và quốc gia nói chung. “Đặc biệt, trong kỷ nguyên ESG và phát triển bền vững, các doanh nghiệp niêm yết và công ty đại chúng cần tiên phong và đi đầu trong việc thúc đẩy sự cân bằng giới. Nếu doanh nghiệp có sự tham gia của giới nữ vào HĐQT thì đó có thể là “chìa khóa” then chốt giúp quá trình ra quyết định và giải quyết vấn đề được tốt hơn, khả năng nhận diện và quản trị rủi ro tốt hơn, khả năng đổi mới và sáng tạo cao hơn”, ông Phong nhận định.

Hiệp hội Nữ doanh nhân Việt Nam chọn lựa một số dự án khởi nghiệp do nữ giới làm chủ từ các tỉnh, thành để đồng hành, hỗ trợ năng lực doanh nhân. Ảnh: Trần Quân

Báo cáo đánh giá Quản trị công ty cho doanh nghiệp niêm yết Việt Nam năm 2024 cho biết, đa số doanh nghiệp bảo đảm được tính đa dạng về kinh nghiệm và kiến thức trong HĐQT. Tuy nhiên, các doanh nghiệp vẫn cần kiện toàn cơ cấu để có được sự cân bằng về giới tính và bảo đảm tính độc lập trong HĐQT. Về giới, cho đến cuối năm 2024, chưa đầy 10% doanh nghiệp niêm yết đạt tiêu chí có ít nhất 1/3 thành viên nữ trong HĐQT. Gần như tất cả các doanh nghiệp đều chưa có chính sách đa dạng thành phần HĐQT, công bố với các mục tiêu rõ ràng cùng chính sách bảo đảm cân bằng giới. Trong khi đó, theo nhiều chuyên gia, sự đa dạng về kinh nghiệm, trình độ chuyên môn, độ tuổi, giới tính trong HĐQT sẽ giúp bảo đảm góc nhìn đa chiều và năng lực quản trị toàn diện. Đây là yếu tố quan trọng quyết định sự thành công của các doanh nghiệp trên thương trường.

Một số quốc gia đã quy định tỷ lệ bắt buộc tối thiểu về số lượng nữ giới trong HĐQT (như Na Uy 25%, Tây Ban Nha 40%, Liên minh châu Âu 40%...), nhưng tại Việt Nam, khung pháp lý chưa bắt buộc tỷ lệ nữ trong HĐQT, mà mới chỉ dừng ở khuyến nghị. Luật Doanh nghiệp và Nghị định 155/2020/NĐ-CP mới quy định số lượng thành viên HĐQT của công ty đại chúng ít nhất là 3 người và nhiều nhất là 11 người, trong đó phải bảo đảm tối thiểu 1/3 là thành viên không điều hành. Tuy nhiên, ở tiêu chí này, rất nhiều doanh nghiệp vẫn chưa tuân thủ được. Một số doanh nghiệp đã bị cơ quan quản lý xử phạt do thiếu thành viên độc lập trong HĐQT như Công ty CP Tập đoàn Hòa Phát (bị phạt năm 2022, 2024), Công ty CP Tập đoàn PC1 bị phạt (năm 2025)…

Đo lường tính đa dạng trong cơ cấu HĐQT doanh nghiệp niêm yết - Nguồn: Báo cáo đánh giá quản trị công ty niêm yết năm 2024 (khảo sát trên 500 doanh nghiệp)

Kết nối doanh nhân nữ trên toàn quốc

Chia sẻ tại Diễn đàn, TS. Melita Mehjabeen, Đại học Dhaka (Bangladesh) nhận định, lãnh đạo nữ có vai trò quan trọng trong nhiều khía cạnh và đóng góp vào tính hiệu quả và bền vững của mỗi doanh nghiệp. Tuy nhiên, thực tế cho thấy, tỷ lệ nữ lãnh đạo vẫn còn rất hạn chế. Bên cạnh nỗ lực khuyến khích bằng chính sách, các tổ chức xã hội nghề nghiệp, thậm chí các nhà đầu tư, cổ đông doanh nghiệp cũng cần chung tay thúc đẩy cân bằng giới trong mỗi tổ chức, doanh nghiệp, đồng thời cần tăng cường các giải pháp hỗ trợ nữ doanh nghiệp có cơ hội phát triển trên thương trường.

Bà Hà Thị Thu Thanh, Phó Chủ tịch Hiệp hội Nữ doanh nhân Việt Nam cho biết, nước ta hiện có hơn 900.000 doanh nghiệp hoạt động, Hiệp hội đã và đang kết nối các nữ doanh nhân trên toàn quốc, đến cuối năm 2024 đã tạo được mối liên kết tại 34 tỉnh/thành phố. “Doanh nhân nữ có lợi thế là sự kiên trì, thận trọng, sự nỗ lực bền bỉ, vì thế, dù chưa thống kê chính thức, nhưng tôi tin rằng, khi đã “đặt chân” vào thương trường, những doanh nghiệp do nữ giới lãnh đạo có tỷ lệ giải thể, phá sản thấp hơn so với giới nam lãnh đạo”, bà Thanh nói.

Bà Hà Thị Thu Thanh, Phó Chủ tịch Hiệp hội Nữ doanh nhân Việt Nam

Cũng theo bà Thanh, sự bền bỉ, cần kiệm của giới nữ là một loại sức mạnh, là yếu tố quan trọng tăng tính bền vững của một tổ chức. Nếu doanh nghiệp được lãnh đạo bởi người nữ, hay có nữ giới trong ban điều hành, trong HĐQT thì các quyết sách phát triển sẽ có sự cân bằng hơn, giảm rủi ro và tăng cơ hội đạt mục tiêu phát triển.

Điểm chung của các doanh nhân là ở khát vọng làm giàu cho mình, cho cộng đồng, cho đất nước. Tuy nhiên, bà Thanh cho rằng, thời khởi nghiệp bằng cơ hội và lãnh đạo bằng kinh nghiệm đã qua rồi. Doanh nhân thời nay cần kiến tạo giá trị mới, phát triển những nhân tố tạo nên sự cân bằng và bền vững cho tổ chức mới có thể thích ứng và vững khát vọng làm giàu.

Hiệp hội Nữ doanh nhân Việt Nam được lãnh đạo bởi các doanh nhân nữ thành danh, như bà Thái Hương, Chủ tịch TH Truemilk, bà Cao Thị Ngọc Dung, Chủ tịch PNJ, bà Hà Thu Thanh, nguyên Chủ tịch Deloitte Việt Nam… Sau 10 năm kể từ ngày thành lập, cuối năm 2024, Ban điều hành Hiệp hội quyết định thực hiện một chương trình mới, đó là chọn lựa một số dự án khởi nghiệp do người nữ làm chủ từ các tỉnh, thành để đồng hành, hỗ trợ năng lực doanh nhân. Một số dự án được xem xét như than hoạt tính; trạm sạc an vui; ruốc hải sản; nông dược xanh và du lịch cộng đồng… Sự hỗ trợ không phải về tài chính mà là xây dựng tư duy lãnh đạo, năng lực quản trị, sức sáng tạo để tăng khả năng cho doanh nhân nữ thích ứng và trụ vững trên thương trường.

Nguồn: Tạo cơ hội cho nữ giới lãnh đạo doanh nghiệp