Quốc gia đầu tiên phát hành tờ tiền mệnh giá 100.000 tỷ: Cạn kiệt tiền lẻ, khách hàng thanh toán nhưng chỉ nhận lại... những tờ giấy
![]() |
https://vninfor.vn/ |
Vào một buổi chiều gần đây, Rutendo Manyowa đã đưa tờ 5 USD để thanh toán cho một hoá đơn gồm gà, khoai tây chiên và nước ngọt giá 3,5 USD tại một cửa hàng đồ ăn nhanh ở Zimbabwe. Tuy nhiên, thay vì trả lại 1 tờ USD cùng 2 đồng xu cho Manyowa, nhân viên thu ngân lại đưa cho cô 3 tờ giấy… có tên của nhà hàng in số tiền để cô có thể thanh toán cho bữa tiếp theo.
Zimbabwe - quốc gia đầu tiên phát hành tờ 100.000 tỷ đôla Zimbabwe, đang chức kiến một bất ổn mới khi nói đến chức năng tiền tệ. Vì thiếu tiền lẻ, các doanh nghiệp bắt đầu in “tiền” của riêng họ, đó là những mẩu giấy, đôi lúc được viết tay. Khách hàng có thể sử dụng những “tờ tiền” này để thanh toán cho những lần mua hàng sau. Một cửa hàng khác thì trả lại tiền lẻ bằng những hộp nước trái cây, bút hay một lát phô mai.
Việc các doanh nghiệp phải trả lại tiền bằng giấy là hậu quả của 2 thập kỷ quản lý yếu kém với hệ thống tiền tệ của Zimbabwe.
Những bất ổn bắt đầu xuất hiện vào những năm 2000, khi chính phủ của Tổng thống khi đó là Robert Mugabe in thêm tiền để giải quyết tình trạng sản xuất nông nghiệp sụt giảm. Sau khi lạm phát hàng tháng lên đến đỉnh điểm là 76,9 tỷ phần trăm, năm 2009, chính phủ nước này đã phải loại bỏ đồng Zimbabwe đôla (ZWD) và dùng USD để thay thế.
![screen-shot-2023-03-25-at-11.53.46.png](https://vninfor.vn/stores/news_dataimages/ha.dao/032023/25/23/screen-shot-2023-03-25-at-11534620230325232309.3884490.png)
Tờ tiền "tự chế" của các cửa hàng tại Zimbabwe. https://vninfor.vn/
Trong vài năm, sự thay đổi này đã mang lại trạng thái ổn định trong vài năm cho đến khi NHTW Zimbabwe (BOZ) không còn khả năng để đáp ứng nhu cầu về USD. Khoản tiền gửi trong các tài khoản ngân hàng không còn có thể rút ra bằng tiền mặt. Đầu năm 2019, BOZ ra mắt lại đồng ZWS, thay đổi các khoản tiền tiết kiệm và các khoản nợ của chính phủ trong nước vốn lưu trữ bằng đồng USD thành đồng tiền nội địa với giá trị sụt giảm nhanh chóng.
Hiện tại, 1 USD bằng hơn 900 ZWD và lạm phát ở quốc gia này lên tới 230% trong tháng 1. Hầu hết các doanh nghiệp đều yêu cầu mọi người thanh toán bằng USD, dù đồng ZWD vẫn là đồng tiền tệ chính thức của nước này.
Đây cũng là lúc vấn đề về tiền lẻ xuất hiện. Các ngân hàng thương mại của Zimbabwe nhập khẩu các tờ tiền USD mệnh giá nhỏ để sử dụng trong nước. Tuy nhiên, do trọng lượng nặng và giá trị thấp nên việc vận chuyển tiền xu từ nước ngoài lại khá đắt đỏ. Tờ 1 USD cũng thường xuyên khan hiếm, dù được sử dụng nhiều nhất ở quốc gia này.
Các tờ tiền bằng giấy trở thành một cách giải quyết không giúp người tiêu dùng hài lòng. Manyowa - một sinh viên đại học 23 tuổi, đã mất 15 phút đứng chờ ở Harare Chicken Inn cho đến khi một khách hàng khác đến thanh toán bằng tờ 1 USD khác. Cô cho biết: “Thật là bực bội!”
Trái ngược với tiền giấy - thường được làm từ bông hoặc nhựa, các tờ tiền “tự chế” này rõ ràng sẽ không còn nguyên vẹn nếu ai đó lỡ bỏ vào máy giặt.
Adelaide Moyo - một nhà báo ở Zimbabwe, cho biết cô đã có vài lần đi tìm các tờ phiếu mua hàng của Chicken Inn hay siêu thị Spar trong đống quần áo đang được giặt.
Để tránh những sự cố như vậy, Moyo chia sẻ cô đã nhận những lát phô mai, lấy thêm nước sốt và một vài lần là trứng luộc, thay vì nhận tờ giấy. Những giao dịch này thường không có giá trị tương xứng, chẳng hạn như một lát phô mai có giá 0,5 USD. Tuy nhiên, Moyo lại cho rằng chúng tiện hơn là mang theo tờ giấy và chẳng may bị rơi hay rách.
Warren Meares - CEO của Simbisa Brands, chủ sở hữu thương hiệu Chicken Inn và một số chuỗi thức ăn nhanh khác, cho biết đồng nội tệ của Zimbabwe gặp vấn đề nên các doanh nghiệp buộc phải tìm cách khác.
Việc đồng ZWD mất giá nhanh chóng khiến họ liên tục phải in lại menu, với giá sản phẩm bằng cả USD và ZWD. Vì thế, ông Meares phải lắp TV để hiển thị menu và giá sản phẩm do mỗi lần “đổi giá” tốn 2.000 USD đến 3.000 USD.
![im-748788.jpeg](https://vninfor.vn/stores/news_dataimages/ha.dao/032023/25/23/im-74878820230325232309.9916910.jpeg)
Các phiếu mua hàng của Simbisa có số sê-ri và được thay thế 6 tháng/lần để tránh bị quá cũ. Dù không an toàn như tiền giấy, nhưng Meares cho biết ông không thấy ai làm giả các tờ tiền của họ - thường chỉ có giá 0,25 và 0,5 USD. Ngoài ra, công ty này cũng ra mắt ứng dụng cho phép khách hàng nhận tiền lẻ qua smartphone.
Trong khi đó, các cửa hàng nhỏ hơn thì ghi tên khách hàng mà họ vẫn nợ tiền trong một cuốn sổ. Một số khách hàng sợ chủ nợ sẽ không trả tiền nên quay phim, chụp ảnh lại, sau đó trao đổi qua điện thoại.
Khi Zimbabwe chính thức sử dụng đồng USD vào những năm 2010, nhiều doanh nghiệp đã sử dụng đồng rand của Nam Phi (với tỷ giá 10 rand đổi 1 USD) làm tiền lẻ. Kể từ đó, giá trị đồng nội tệ của quốc gia láng giềng cũng biến động, nên không còn là một lựa chọn thay thế hiệu quả nữa.
Tại Zimbabwe, thẻ ngân hàng cũng không được sử dụng rộng rãi vì nhiều người rút tiền lương bằng USD ngay khi tiền “đổ” về tài khoản của họ.
Ở một góc của Harare, Allen Mutonga và cửa hàng tạp hoá nhỏ bên cạnh tiệm cắt tóc của anh đã tạo ra một “liên minh tiền tệ” của riêng họ. Khi khách hàng của Mutonga không có tờ tiền phù hợp để thanh toán cho mỗi lần cắt tóc 5 USD, anh nói họ sang nhà bên cạnh để mua hàng và nhận tiền lẻ thông qua một tờ giấy viết tay của người bán hàng.
Anh nói: “Tôi sẽ cầm hoá đơn và mong họ sẽ nhận được tiền lẻ vào ngày hôm sau. Nếu không thì tôi sẽ mua thứ gì đó.”
Tham khảo WSJ
Tin liên quan
Tử vi hôm nay, xem tử vi 12 con giáp hôm nay ngày 28/7/2024: Tuổi Dậu đầu tư may mắn 27/07/2024 17:00
Yên Bái: Người thương binh “Tàn nhưng không phế” 27/07/2024 17:02
Jennie (BLACKPINK) hủy hoại sự nghiệp vì "thuốc lá" 27/07/2024 10:20
Cùng chuyên mục
![Lời cảm ơn của gia đình Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng](https://vninfor.vn/stores/news_dataimages/thuy.nguyen/072024/26/16/croped/37e670024430e16eb821-120240726161645.6460250.jpg)
Lời cảm ơn của gia đình Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng
Tiêu điểm 26/07/2024 16:19
![Giá xăng, dầu đồng loạt giảm](https://vninfor.vn/stores/news_dataimages/thuy.nguyen/072024/25/15/croped/gia-xang-150220240725153315.3176970.jpg)
Giá xăng, dầu đồng loạt giảm
Tiêu điểm 25/07/2024 15:34
![Chi tiết lịch cấm đường phục vụ Lễ Quốc tang Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Hà Nội](https://vninfor.vn/stores/news_dataimages/thuy.nguyen/072024/25/09/croped/001-13593714320240725095813.9759320.jpg)
Chi tiết lịch cấm đường phục vụ Lễ Quốc tang Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Hà Nội
Tiêu điểm 25/07/2024 10:01
![Thông tin về lễ viếng Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng](https://vninfor.vn/stores/news_dataimages/thuy.nguyen/072024/25/09/croped/bi-thu-2-09224310520240725094952.8693020.jpg)
Thông tin về lễ viếng Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng
Tiêu điểm 25/07/2024 09:57
![Chủ tịch nước Tô Lâm kiểm tra công tác chuẩn bị Lễ tang Tổng Bí thư](https://vninfor.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/24/20/croped/8127df66ad2c709d704d7056189e0d20.png)
Chủ tịch nước Tô Lâm kiểm tra công tác chuẩn bị Lễ tang Tổng Bí thư
Tiêu điểm 24/07/2024 20:28
![Kinh tế phục hồi chậm, nguy cơ lạm phát tăng cao](https://vninfor.vn/stores/news_dataimages/thuy.nguyen/072024/21/09/croped/1-kinh-te-viet-nam-171820240721095318.4502420.jpg)
Kinh tế phục hồi chậm, nguy cơ lạm phát tăng cao
Tiêu điểm 21/07/2024 17:00
Các tin khác
![Tổ chức Lễ Quốc tang Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng trong 2 ngày 25-26/7](https://vninfor.vn/stores/news_dataimages/thuy.nguyen/072024/20/21/croped/20240720185451-1721476541635153582354220240720213945.6300560.jpg)
Tổ chức Lễ Quốc tang Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng trong 2 ngày 25-26/7
Tiêu điểm 20/07/2024 21:41
![Mất 10 tỷ đồng khi cài đặt phần mềm dịch vụ công giả mạo](https://vninfor.vn/stores/news_dataimages/loan.le/072024/19/15/croped/gia-mao-lua-dao-2-212990320240719155821.7841040.jpg)
Mất 10 tỷ đồng khi cài đặt phần mềm dịch vụ công giả mạo
Tiêu điểm 19/07/2024 16:00
![Giá xăng dầu giảm lần thứ 2 liên tiếp](https://vninfor.vn/stores/news_dataimages/thuy.nguyen/072024/18/15/croped/2-dsc1231-1696255692939170875998120240718151133.3248990.jpg)
Giá xăng dầu giảm lần thứ 2 liên tiếp
Tiêu điểm 18/07/2024 15:36
![Thủ tướng chủ trì Hội nghị toàn quốc về thúc đẩy đầu tư công](https://vninfor.vn/stores/news_dataimages/thuy.nguyen/072024/16/15/croped/img7020-17210930045351623970655-095020240716152046.4511990.jpg)
Thủ tướng chủ trì Hội nghị toàn quốc về thúc đẩy đầu tư công
Tiêu điểm 16/07/2024 15:22
![Giá xăng đồng loạt giảm, dứt mạch tăng liên tiếp](https://vninfor.vn/stores/news_dataimages/thuy.nguyen/072024/11/15/croped/xang-2-1457403420240711151423.8946000.png)
Giá xăng đồng loạt giảm, dứt mạch tăng liên tiếp
Tiêu điểm 11/07/2024 15:25
![Giá vàng tăng, nhà đầu tư dự báo đỉnh mới](https://vninfor.vn/stores/news_dataimages/thuy.nguyen/072024/06/13/croped/gia-vang-hom-nay-sjc20240706135535.0122290.jpg)
Giá vàng tăng, nhà đầu tư dự báo đỉnh mới
Tiêu điểm 06/07/2024 13:56
![Xác thực sinh trắc học để chuyển tiền: Cảnh giác trò lừa mới](https://vninfor.vn/stores/news_dataimages/thuy.nguyen/072024/05/17/croped/xac-thuc-172016603155539628521820240705173133.1795280.jpg)
Xác thực sinh trắc học để chuyển tiền: Cảnh giác trò lừa mới
Tiêu điểm 05/07/2024 17:33
![Giá xăng dầu tiếp tục tăng, RON 95 vượt 23.500 đồng/lít](https://vninfor.vn/stores/news_dataimages/thuy.nguyen/072024/04/15/croped/gia-xang-150620240704152340.7160900.jpg)
Giá xăng dầu tiếp tục tăng, RON 95 vượt 23.500 đồng/lít
Tiêu điểm 04/07/2024 15:45
![Quốc hội "chốt" tiếp tục giảm 2% thuế VAT đến hết năm 2024](https://vninfor.vn/stores/news_dataimages/thuy.nguyen/062024/29/13/croped/buivancuong-1719631823215116091173420240629133705.8922080.jpg)
Quốc hội "chốt" tiếp tục giảm 2% thuế VAT đến hết năm 2024
Tiêu điểm 29/06/2024 13:37
![Quận Ba Đình (Hà Nội) đảm bảo điều kiện tốt nhất cho Kỳ thi tốt nghiệp THPT](https://vninfor.vn/stores/news_dataimages/loan.le/062024/26/10/croped/z5574518641678-7b4fdf6ce3a237f6e6591095648db36e20240626103310.9313520.jpg)
Quận Ba Đình (Hà Nội) đảm bảo điều kiện tốt nhất cho Kỳ thi tốt nghiệp THPT
Tiêu điểm 26/06/2024 10:36
![Giá vàng tuần tới thế nào sau chuỗi ngày biến động?](https://vninfor.vn/stores/news_dataimages/thuy.nguyen/062024/23/13/croped/gia-vang-sjc-hom-nay-tiep-tuc-duy-tri-o-muc-7698-trieu-dong-luong-0718368920240623131340.6961370.jpg)
Giá vàng tuần tới thế nào sau chuỗi ngày biến động?
Tiêu điểm 23/06/2024 13:14
![Báo chí đi lên cùng nền kinh tế](https://vninfor.vn/stores/news_dataimages/thuy.nguyen/062024/21/16/croped/a20t1220240621162831.0967360.jpg)
Báo chí đi lên cùng nền kinh tế
Tiêu điểm 21/06/2024 16:30
![Nhìn nhận 3 vấn đề cốt lõi của báo chí trong tình hình mới](https://vninfor.vn/stores/news_dataimages/2024/062024/21/09/croped/983f755f86516a53ab9738bdba74b69e.png)
Nhìn nhận 3 vấn đề cốt lõi của báo chí trong tình hình mới
Tiêu điểm 21/06/2024 09:53
![Tăng lương cơ sở từ ngày 1/7/2024](https://vninfor.vn/stores/news_dataimages/thuy.nguyen/062024/20/22/croped/tang-luong-co-so-2024062020375820240620224956.6116540.jpg)
Tăng lương cơ sở từ ngày 1/7/2024
Tiêu điểm 21/06/2024 07:30
![Hệ sinh thái “Net Zero” đã vượt ra ngoài những trang trại xanh của Vinamilk](https://vninfor.vn/stores/news_dataimages/thuy.nguyen/062024/18/17/croped/anh-3a2024061810053820240618170206.4123860.jpg)
Hệ sinh thái “Net Zero” đã vượt ra ngoài những trang trại xanh của Vinamilk
Tiêu điểm 18/06/2024 17:03
![Tiền lương mới sẽ tăng thế nào?](https://vninfor.vn/stores/news_dataimages/thuy.nguyen/062024/15/18/croped/tien-luong-moi-se-tang-bao-nhieu-2024061509451320240615181250.2623170.jpg)
Tiền lương mới sẽ tăng thế nào?
Tiêu điểm 16/06/2024 07:00
![Đề xuất cho PNJ, DOJI bán vàng bình ổn](https://vninfor.vn/stores/news_dataimages/thuy.nguyen/062024/14/23/croped/dsc-0555-vang-mieng-duc-anh20240614232420.3680030.jpg)
Đề xuất cho PNJ, DOJI bán vàng bình ổn
Tiêu điểm 15/06/2024 08:05
![Giá xăng đồng loạt tăng từ chiều nay](https://vninfor.vn/stores/news_dataimages/2024/062024/13/15/croped/9e367df6048fdf88abd60a6da5582bfc.jpg)
Giá xăng đồng loạt tăng từ chiều nay
Tiêu điểm 13/06/2024 15:29
![WORLDBANK DỰ BÁO KINH TẾ VIỆT NAM NĂM 2024 VÀ NĂM 2025 | NHỊP ĐẬP THỊ TRƯỜNG #62](https://vninfor.vn/stores/video_data/2024/052024/24/15/dc469efb9e1e76588c251d64b47e3c5a.jpg?rt=20240524153418)
WORLDBANK DỰ BÁO KINH TẾ VIỆT NAM NĂM 2024 VÀ NĂM 2025 | NHỊP ĐẬP THỊ TRƯỜNG #62
Video 24/05/2024 15:33
![Tọa đàm “Xúc tiến thương mại: Khơi thông đầu ra cho sản phẩm OCOP”](https://vninfor.vn/stores/video_data/2023/112023/20/17/TrYc_tiYp_17-11-_TYa_Yam_Xuc_tiYn_thYYng_mYi-_KhYi_thong_YYu_ra_cho_sYn_phYm_OCOP_41.jpg)
Tọa đàm “Xúc tiến thương mại: Khơi thông đầu ra cho sản phẩm OCOP”
Video 20/11/2023 17:25
![Trao yêu thương cho em](https://vninfor.vn/stores/video_data/2022/102022/10/14/trao-yeu-thuong-cho-em.jpg?rt=20221010140253)
Trao yêu thương cho em
Video 10/10/2022 14:03
![Kon Tum giải cứu nạn nhân bị lừa bán sang Campuchia](https://vninfor.vn/stores/video_data/2022/102022/10/13/kon-tum-giai-cuu-nan-nhan-bi-lua-ban-sang-campuchia.jpg?rt=20221010135737)
Kon Tum giải cứu nạn nhân bị lừa bán sang Campuchia
Video 10/10/2022 13:58
![Giới thiệu Phổ biến kiến thức Pháp luật](https://vninfor.vn/stores/video_data/2022/102022/10/13/gioi-thieu-pho-bien-kien-thuc-phap-luat.jpg?rt=20221010135530)
Giới thiệu Phổ biến kiến thức Pháp luật
Video 10/10/2022 13:55
![Phổ biến Luật tiếp cận thông tin](https://vninfor.vn/stores/video_data/2022/102022/10/13/pho-bien-luat-tiep-can-thong-tin.jpg?rt=20221010135226)
Phổ biến Luật tiếp cận thông tin
Video 10/10/2022 13:52
![Hướng đến Chuyển đổi số sâu rộng](https://vninfor.vn/stores/video_data/2022/102022/10/12/huong-den-chuyen-doi-so-sau-rong.jpg?rt=20221010120253)
Hướng đến Chuyển đổi số sâu rộng
Video 23/06/2022 11:00