Quốc gia đầu tiên phát hành tờ tiền mệnh giá 100.000 tỷ: Cạn kiệt tiền lẻ, khách hàng thanh toán nhưng chỉ nhận lại... những tờ giấy
https://vninfor.vn/ |
Vào một buổi chiều gần đây, Rutendo Manyowa đã đưa tờ 5 USD để thanh toán cho một hoá đơn gồm gà, khoai tây chiên và nước ngọt giá 3,5 USD tại một cửa hàng đồ ăn nhanh ở Zimbabwe. Tuy nhiên, thay vì trả lại 1 tờ USD cùng 2 đồng xu cho Manyowa, nhân viên thu ngân lại đưa cho cô 3 tờ giấy… có tên của nhà hàng in số tiền để cô có thể thanh toán cho bữa tiếp theo.
Zimbabwe - quốc gia đầu tiên phát hành tờ 100.000 tỷ đôla Zimbabwe, đang chức kiến một bất ổn mới khi nói đến chức năng tiền tệ. Vì thiếu tiền lẻ, các doanh nghiệp bắt đầu in “tiền” của riêng họ, đó là những mẩu giấy, đôi lúc được viết tay. Khách hàng có thể sử dụng những “tờ tiền” này để thanh toán cho những lần mua hàng sau. Một cửa hàng khác thì trả lại tiền lẻ bằng những hộp nước trái cây, bút hay một lát phô mai.
Việc các doanh nghiệp phải trả lại tiền bằng giấy là hậu quả của 2 thập kỷ quản lý yếu kém với hệ thống tiền tệ của Zimbabwe.
Những bất ổn bắt đầu xuất hiện vào những năm 2000, khi chính phủ của Tổng thống khi đó là Robert Mugabe in thêm tiền để giải quyết tình trạng sản xuất nông nghiệp sụt giảm. Sau khi lạm phát hàng tháng lên đến đỉnh điểm là 76,9 tỷ phần trăm, năm 2009, chính phủ nước này đã phải loại bỏ đồng Zimbabwe đôla (ZWD) và dùng USD để thay thế.
Trong vài năm, sự thay đổi này đã mang lại trạng thái ổn định trong vài năm cho đến khi NHTW Zimbabwe (BOZ) không còn khả năng để đáp ứng nhu cầu về USD. Khoản tiền gửi trong các tài khoản ngân hàng không còn có thể rút ra bằng tiền mặt. Đầu năm 2019, BOZ ra mắt lại đồng ZWS, thay đổi các khoản tiền tiết kiệm và các khoản nợ của chính phủ trong nước vốn lưu trữ bằng đồng USD thành đồng tiền nội địa với giá trị sụt giảm nhanh chóng.
Hiện tại, 1 USD bằng hơn 900 ZWD và lạm phát ở quốc gia này lên tới 230% trong tháng 1. Hầu hết các doanh nghiệp đều yêu cầu mọi người thanh toán bằng USD, dù đồng ZWD vẫn là đồng tiền tệ chính thức của nước này.
Đây cũng là lúc vấn đề về tiền lẻ xuất hiện. Các ngân hàng thương mại của Zimbabwe nhập khẩu các tờ tiền USD mệnh giá nhỏ để sử dụng trong nước. Tuy nhiên, do trọng lượng nặng và giá trị thấp nên việc vận chuyển tiền xu từ nước ngoài lại khá đắt đỏ. Tờ 1 USD cũng thường xuyên khan hiếm, dù được sử dụng nhiều nhất ở quốc gia này.
Các tờ tiền bằng giấy trở thành một cách giải quyết không giúp người tiêu dùng hài lòng. Manyowa - một sinh viên đại học 23 tuổi, đã mất 15 phút đứng chờ ở Harare Chicken Inn cho đến khi một khách hàng khác đến thanh toán bằng tờ 1 USD khác. Cô cho biết: “Thật là bực bội!”
Trái ngược với tiền giấy - thường được làm từ bông hoặc nhựa, các tờ tiền “tự chế” này rõ ràng sẽ không còn nguyên vẹn nếu ai đó lỡ bỏ vào máy giặt.
Adelaide Moyo - một nhà báo ở Zimbabwe, cho biết cô đã có vài lần đi tìm các tờ phiếu mua hàng của Chicken Inn hay siêu thị Spar trong đống quần áo đang được giặt.
Để tránh những sự cố như vậy, Moyo chia sẻ cô đã nhận những lát phô mai, lấy thêm nước sốt và một vài lần là trứng luộc, thay vì nhận tờ giấy. Những giao dịch này thường không có giá trị tương xứng, chẳng hạn như một lát phô mai có giá 0,5 USD. Tuy nhiên, Moyo lại cho rằng chúng tiện hơn là mang theo tờ giấy và chẳng may bị rơi hay rách.
Warren Meares - CEO của Simbisa Brands, chủ sở hữu thương hiệu Chicken Inn và một số chuỗi thức ăn nhanh khác, cho biết đồng nội tệ của Zimbabwe gặp vấn đề nên các doanh nghiệp buộc phải tìm cách khác.
Việc đồng ZWD mất giá nhanh chóng khiến họ liên tục phải in lại menu, với giá sản phẩm bằng cả USD và ZWD. Vì thế, ông Meares phải lắp TV để hiển thị menu và giá sản phẩm do mỗi lần “đổi giá” tốn 2.000 USD đến 3.000 USD.
Các phiếu mua hàng của Simbisa có số sê-ri và được thay thế 6 tháng/lần để tránh bị quá cũ. Dù không an toàn như tiền giấy, nhưng Meares cho biết ông không thấy ai làm giả các tờ tiền của họ - thường chỉ có giá 0,25 và 0,5 USD. Ngoài ra, công ty này cũng ra mắt ứng dụng cho phép khách hàng nhận tiền lẻ qua smartphone.
Trong khi đó, các cửa hàng nhỏ hơn thì ghi tên khách hàng mà họ vẫn nợ tiền trong một cuốn sổ. Một số khách hàng sợ chủ nợ sẽ không trả tiền nên quay phim, chụp ảnh lại, sau đó trao đổi qua điện thoại.
Khi Zimbabwe chính thức sử dụng đồng USD vào những năm 2010, nhiều doanh nghiệp đã sử dụng đồng rand của Nam Phi (với tỷ giá 10 rand đổi 1 USD) làm tiền lẻ. Kể từ đó, giá trị đồng nội tệ của quốc gia láng giềng cũng biến động, nên không còn là một lựa chọn thay thế hiệu quả nữa.
Tại Zimbabwe, thẻ ngân hàng cũng không được sử dụng rộng rãi vì nhiều người rút tiền lương bằng USD ngay khi tiền “đổ” về tài khoản của họ.
Ở một góc của Harare, Allen Mutonga và cửa hàng tạp hoá nhỏ bên cạnh tiệm cắt tóc của anh đã tạo ra một “liên minh tiền tệ” của riêng họ. Khi khách hàng của Mutonga không có tờ tiền phù hợp để thanh toán cho mỗi lần cắt tóc 5 USD, anh nói họ sang nhà bên cạnh để mua hàng và nhận tiền lẻ thông qua một tờ giấy viết tay của người bán hàng.
Anh nói: “Tôi sẽ cầm hoá đơn và mong họ sẽ nhận được tiền lẻ vào ngày hôm sau. Nếu không thì tôi sẽ mua thứ gì đó.”
Tham khảo WSJ
Tin liên quan
Lạm phát giảm mạnh, kỳ vọng NHNN giữ nguyên lãi suất 08/09/2024 10:19
Câu chuyện của cải của các dân tộc và bài học từ người Do Thái 08/09/2024 07:00
Cùng chuyên mục
Lý do khiến các ngân hàng ồ ạt phát hành trái phiếu?
Tiêu điểm 07/09/2024 15:10
Bão số 3 đổ bộ gây mưa rất to khắp miền Bắc, cảnh báo lũ quét ở nhiều tỉnh, thành
Tiêu điểm 07/09/2024 13:15
Quận Ba Đình (Hà Nội): Tưng bừng không khí khai giảng năm học mới 2024-2025
Tiêu điểm 05/09/2024 20:16
Giá xăng, dầu giảm lần thứ 3 liên tiếp
Tiêu điểm 05/09/2024 15:15
Vàng sẵn sàng cho đợt tăng giá phi mã trong tương lai gần?
Tiêu điểm 05/09/2024 07:05
Tăng mức xử phạt sai phạm đất đai
Tiêu điểm 03/09/2024 12:23
Các tin khác
Từ 2025, tài khoản chưa xác thực sẽ không được chuyển tiền online
Tiêu điểm 31/08/2024 13:36
Chính thức giảm 50% lệ phí trước bạ với ô tô sản xuất, lắp ráp trong nước
Tiêu điểm 31/08/2024 06:00
Việt Nam tăng trưởng kinh tế nhanh nhất Asean: Rủi ro ẩn sau những kỳ vọng
Tiêu điểm 30/08/2024 16:56
Giảm hơn 200 đồng/lít, giá xăng về mức thấp nhất từ đầu năm
Tiêu điểm 29/08/2024 15:30
Chính sách nổi bật có hiệu lực từ tháng 9/2024
Tiêu điểm 29/08/2024 14:52
Vinamilk khích lệ tài năng trẻ về sáng tạo robot ứng dụng công nghệ phát triển bền vững
Tiêu điểm 28/08/2024 21:23
Sốt đất đấu giá: Bất thường và bình thường
Tiêu điểm 25/08/2024 14:15
Dệt may Việt Nam hưởng lợi nhưng khó vượt qua Bangladesh
Tiêu điểm 24/08/2024 18:18
Từ vụ sốt "nóng" đấu giá đất ở Hà Nội: Phải ngăn chặn đầu cơ, thổi giá
Tiêu điểm 24/08/2024 08:00
Lan toả tinh thần dân tộc và tình yêu Tổ quốc nhân Ngày Quốc khánh 2/9
Tiêu điểm 22/08/2024 17:16
Giá xăng giảm hơn 500 đồng/lít, về dưới 22.000 đồng
Tiêu điểm 22/08/2024 15:30
Tính đúng, tính đủ cho giá điện
Tiêu điểm 21/08/2024 14:00
Xuất khẩu trực tuyến thay đổi cuộc chơi của doanh nghiệp Việt
Tiêu điểm 20/08/2024 07:05
Giá xăng dầu đồng loạt tăng
Tiêu điểm 15/08/2024 15:50
Công ty Thiên Trường giới thiệu nhiều sản phẩm công nghệ hiện đại bậc nhất trong lĩnh vực nhãn khoa
Tiêu điểm 15/08/2024 15:37
Sức hút của các đại siêu thị
Tiêu điểm 11/08/2024 07:20
Nhà đầu tư đua nhau bán tháo đất nông nghiệp?
Tiêu điểm 10/08/2024 08:15
Giá xăng, dầu đồng loạt giảm gần 1.000 đồng/lít
Tiêu điểm 08/08/2024 15:50
WORLDBANK DỰ BÁO KINH TẾ VIỆT NAM NĂM 2024 VÀ NĂM 2025 | NHỊP ĐẬP THỊ TRƯỜNG #62
Video 24/05/2024 15:33
Tọa đàm “Xúc tiến thương mại: Khơi thông đầu ra cho sản phẩm OCOP”
Video 20/11/2023 17:25
Trao yêu thương cho em
Video 10/10/2022 14:03
Kon Tum giải cứu nạn nhân bị lừa bán sang Campuchia
Video 10/10/2022 13:58
Giới thiệu Phổ biến kiến thức Pháp luật
Video 10/10/2022 13:55
Phổ biến Luật tiếp cận thông tin
Video 10/10/2022 13:52
Hướng đến Chuyển đổi số sâu rộng
Video 23/06/2022 11:00