Góc nhìn 365: "Dòng chảy" đặc biệt của Văn Miếu
Việt Nam trúng cử Phó Chủ tịch Ủy ban bảo vệ đa dạng văn hóa của UNESCO Khám phá rừng trúc Tả Phìn (Lào Cai) |
Văn Miếu - Quốc Tử Giám có từ thế kỷ XI, nhưng thực thể còn lại của nó là từ thế kỷ XV. Và, những hình ảnh và thông tin được trưng bày về di tích Quốc gia đặc biệt này khiến người xem khá thú vị và ngỡ ngàng. Chúng gắn với một giai đoạn vốn ít được biết tới trước đây - giai đoạn thời Pháp thuộc.
Thời điểm ban đầu, Văn Miếu không được chú ý và gần như bị bỏ hoang khi nằm ở vùng nông thôn thuộc tỉnh Hà Đông cũ, vốn khá thưa thớt dân cư. Khi ấy, người Pháp gọi là nơi đây là chùa Quạ, bởi quạ thường xuyên về làm tổ tại những lùm cây trên khu vực hoang phế này. Có lúc, Văn Miếu còn được dùng làm nơi đặt trường dạy lính kèn của Pháp hoặc nơi cách ly bệnh nhân trong mùa dịch tả.
![]() |
Cắt băng khai mạc Triển lãm. Ảnh: Đinh Thuận - TTXVN |
Phải tới khi Viện Viễn Đông Bác Cổ Pháp hoạt động tại Hà Nội, di tích này mới được quan tâm bảo tồn và khôi phục chức năng thờ tự ban đầu. Nhiều đợt trùng tu nối nhau diễn ra: Năm 1904 - 1905, tường bao được xây, các công trình như Khuê Văn Các, Tả Vu, giếng Thiền Quang… được sửa chữa.
Đặc biệt, năm 1917, một đợt đại tu lớn được tiến hành suốt 4 năm để sửa gạch lát sân, thay thế mái ngói, lan can và các khung bị hỏng, đồng thời sơn son thếp vàng lại toàn bộ các công trình.
Như được chia sẻ, do đặc thù của kiến trúc gỗ và ảnh hưởng của khí hậu nhiệt đới, Văn Miếu thường xuyên phải trùng tu. Do vậy, Văn Miếu có thêm một đợt sửa chữa tổng thể vào năm 1933 - và tiếp đó là năm 1953, sau khi một số kiến trúc bị phá hủy bởi chiến tranh năm 1946.
Như thế, nếu không được gìn giữ và trùng tu hợp lý, rất có thể Văn Miếu đã rơi vào cảnh hoàn toàn bị phá hủy, như trường hợp của điện Kính Thiên hay thành Hà Nội cũ. Và đáng nói, bên cạnh Viện Viễn Đông Bác Cổ, giới chức Việt Nam khi ấy cũng đóng góp vai trò quan quan trọng khi tham gia lựa chọn những thợ thủ công có tay nghề xuất sắc, xác định các công trình cần ưu tiên sửa chữa và tìm nguồn kinh phí.
![]() |
Đại biểu và công chúng thưởng lãm các tác phẩm trưng bày tại Triển lãm. Ảnh: Đinh Thuận - TTXVN |
"Lịch sử đang dần được nhìn đúng và công bằng" - PGS Nguyễn Văn Huy (nguyên Giám đốc Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam) hào hứng nhận xét khi nhìn vào phần "bảng vàng" ghi danh những người đã đóng góp cho Văn Miếu tại triển lãm. Ở đó, ngoài các chuyên gia người Pháp và 2 học giả Trần Hàm Tấn, Trần Văn Giáp người Việt, khách tham quan còn thấy có thông tin về cựu tổng đốc Hà Đông Hoàng Trọng Phu - nhân vật lịch sử từng chịu nhiều đánh giá tiêu cực trước đây…
***
Tất nhiên, những đóng góp kể trên chưa đủ để làm nên hình hài của một Văn Miếu - Quốc Tử Giám như hiện tại. Trên nền tảng đã có, di tích này vẫn tiếp tục được từng bước khảo sát, trùng tu và hoàn thiện ở giai đoạn lịch sự kế tiếp, điển hình là đợt tu bổ lớn từ năm 1991 - 1997, trong đó 2 kiến trúc quan trọng được bổ sung vào quần thể này là Nhà che bia và khu Thái học. Rồi trong khoảng dăm năm gần đây, không gian liền kề của nó tiếp tục được chỉnh trang với việc cải tạo Hồ Văn và vườn Giám, xây cầu nối ra gò Kim Châu và phục dựng Phương Đình...
Như thế, những gì diễn ra cho thấy, bên cạnh những giá trị đặc thù về văn hóa và giáo dục, lịch sử của Văn Miếu cũng tồn tại một dòng chảy đặc biệt của nhiều thế hệ, để có thể gìn giữ và bảo tồn những giá trị ấy một cách tương xứng nhất.
Và, với tất cả những câu chuyện gắn cùng di tích này, đã đến lúc cần nhắc lại một đề xuất từng được đặt ra: Trong quần thể Văn Miếu cần có thêmmột bảo tàng đặt tại không gian thích hợp, để người xem có thể được tìm hiểu trọn vẹn mọi lớp giá trị phi vật thể của nó.
Tin liên quan
Cùng chuyên mục

Hoa hậu Mai Phương Thúy liên tục gặp vấn đề về sức khỏe
Đời sống 10/02/2025 10:27

Tiền vệ Việt kiều Nga chờ ngày khoác áo U22 Việt Nam
Đời sống 10/02/2025 10:17

Plymouth Argyle vs Liverpool: Chiến thắng nghiêng về Lữ đoàn đỏ
Văn hóa - Thể thao 09/02/2025 09:07

"Nụ hôn bạc tỷ" của Thu Trang cán mốc 100 tỷ đồng
Đời sống 09/02/2025 07:00

Bayern vs Bremen, 2h30 ngày 8/2: Hùm xám có thêm 3 điểm để củng cố ngôi đầu
Đời sống 07/02/2025 13:00

Nguyễn Filip vượt mặt loạt thủ môn V-League 2024/2025
Đời sống 05/02/2025 16:33
Các tin khác

Ca sĩ Quang Lê giảm 20kg, gây sốt với ngoại hình hiện tại
Đời sống 01/02/2025 22:36

Messi muốn giúp Neymar giành Quả bóng Vàng
Đời sống 01/02/2025 22:02

8 đội vào thẳng vào vòng 1/8 Champions League 2024/25
Văn hóa - Thể thao 30/01/2025 21:37

Dương Quốc Hưng bối rối khi ngày Tết được hỏi “bao giờ lấy vợ”
Văn hóa - Thể thao 30/01/2025 21:36

Cơ hội nào để đội tuyển Việt Nam trở lại Top 100 FIFA?
Văn hóa - Thể thao 26/01/2025 20:32

MC Kỳ Duyên U60 vẫn sở hữu nhan sắc bất biến với thời gian
Văn hóa - Thể thao 26/01/2025 20:30

Huấn luyện viên Kim Sang Sik tìm kiếm những gương mặt mới cho đội tuyển Việt Nam
Đời sống 25/01/2025 13:52

U17 Việt Nam rơi vào bảng tử thần giải châu Á
Đời sống 24/01/2025 11:25

Khai mạc Hội chữ Xuân 2025 tại Văn Miếu - Quốc Tử Giám
Đời sống 24/01/2025 07:00

Thanh Thủy mở rộng dự án nước sạch giúp cô đăng quang Hoa hậu Quốc tế
Đời sống 22/01/2025 15:25

Quy Nhơn Bình Định thử việc ngoại binh 7,8 tỷ đồng
Đời sống 21/01/2025 15:59

MC Mai Ngọc tiết lộ điều biết ơn nhất trong năm 2024
Đời sống 20/01/2025 16:03

HLV Thép xanh Nam Định lý giải trận thua Thể Công-Viettel
Đời sống 20/01/2025 11:25

CLB Thép xanh Nam Định tìm người thay thế Nguyễn Xuân Son
Văn hóa - Thể thao 18/01/2025 22:27

Bạn gái kém 18 tuổi đến ủng hộ Chí Trung diễn Táo quân 2025
Văn hóa - Thể thao 18/01/2025 22:26

Xuân Son nhận thưởng cao nhất tuyển Việt Nam
Đời sống 17/01/2025 09:11

Hé lộ thời điểm đám cưới Á hậu Phương Nhi và chồng thiếu gia
Đời sống 16/01/2025 15:36

Tuyển Việt Nam chia tay một huấn luyện viên
Đời sống 16/01/2025 10:13

Nỗ lực gỡ thẻ vàng thủy sản và khai thác nghề cá có trách nhiệm tại các vùng biển.
Video 11/02/2025 16:16

WORLDBANK DỰ BÁO KINH TẾ VIỆT NAM NĂM 2024 VÀ NĂM 2025 | NHỊP ĐẬP THỊ TRƯỜNG #62
Video 24/05/2024 15:33

Tọa đàm “Xúc tiến thương mại: Khơi thông đầu ra cho sản phẩm OCOP”
Video 20/11/2023 17:25

Trao yêu thương cho em
Video 10/10/2022 14:03

Kon Tum giải cứu nạn nhân bị lừa bán sang Campuchia
Video 10/10/2022 13:58