Đưa giao dịch vàng vào diện chịu thuế để minh bạch thị trường và chống đầu cơ

Chính phủ vừa yêu cầu bổ sung quy định đưa giao dịch vàng vào diện chịu thuế thu nhập cá nhân trong dự thảo Luật Thuế TNCN sửa đổi. Động thái này nhằm minh bạch thị trường, hạn chế đầu cơ và bảo đảm công bằng giữa các kênh đầu tư.

Đưa giao dịch vàng vào diện chịu thuế thu nhập cá nhân

Chính phủ vừa ban hành Nghị quyết số 278 ngày 13 tháng 9 về công tác xây dựng pháp luật trong tháng 9, trong đó yêu cầu cơ quan soạn thảo bổ sung quy định đánh thuế thu nhập cá nhân đối với hoạt động mua bán vàng trong dự thảo Luật Thuế thu nhập cá nhân sửa đổi.

Đây được xem là bước đi quan trọng nhằm tăng tính minh bạch cho thị trường vàng, đồng thời hạn chế tình trạng đầu cơ và thao túng giá. Bộ Tài chính sẽ phối hợp chặt chẽ với Ngân hàng Nhà nước để thống nhất nội dung trước khi trình cấp có thẩm quyền xem xét.

Chỉ đạo này diễn ra trong bối cảnh giá vàng trong nước liên tục biến động mạnh, có thời điểm vàng miếng SJC vượt ngưỡng 135 triệu đồng mỗi lượng, chênh lệch tới gần 20 triệu đồng so với giá thế giới.

Hiện Việt Nam chưa áp dụng chính sách thuế đối với kinh doanh vàng, trong khi các kênh đầu tư khác như chứng khoán và bất động sản đều đã nằm trong diện chịu thuế.

Theo giới chuyên gia, khi áp dụng, chính sách này không chỉ bổ sung nguồn thu ngân sách mà còn góp phần tạo sự công bằng giữa các kênh đầu tư, hạn chế xu hướng “vàng hóa” nền kinh tế. Người mua vàng cũng sẽ phải cân nhắc kỹ lưỡng hơn về lợi nhuận, chi phí phát sinh và thời gian nắm giữ.

Trước đó, tại Công điện số 159, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã yêu cầu các cơ quan chức năng xử lý nghiêm các hành vi găm hàng, thao túng, đẩy giá. Ngày 9 tháng 9, Thanh tra Chính phủ phối hợp cùng Bộ Công Thương, Bộ Tài chính, Bộ Công an và Ngân hàng Nhà nước đã thành lập đoàn thanh tra chuyên đề, tập trung kiểm tra việc chấp hành chính sách kinh doanh vàng, phòng chống rửa tiền, hóa đơn chứng từ và các vấn đề liên quan.

Không chỉ dừng lại ở lĩnh vực vàng, Nghị quyết 278 cũng giao Bộ Tài chính rà soát toàn bộ dự thảo Luật Thuế thu nhập cá nhân để bảo đảm tính thống nhất với Hiến pháp và các đạo luật khác như Luật Đất đai, Luật Chứng khoán, Luật Bảo hiểm xã hội và Luật Công nghệ cao. Việc sửa đổi phải hướng đến mục tiêu thu đúng, thu đủ, kịp thời và công bằng giữa các đối tượng, đồng thời mở rộng phạm vi miễn thuế đối với những khoản trợ cấp, phụ cấp và sinh hoạt phí hợp lý.

Biểu thuế lũy tiến sẽ tiếp tục được nghiên cứu hoàn thiện theo phương án 2 do Bộ Tài chính đề xuất, với yêu cầu đánh giá kỹ tác động của chính sách đối với sản xuất kinh doanh để tránh gây xáo trộn cho người dân. Chính phủ cũng nhấn mạnh, việc sửa luật cần gắn với chủ trương xóa bỏ thuế khoán theo tinh thần Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân, đồng thời tăng cường phân cấp, phân quyền, xác định rõ trách nhiệm của Chính phủ trong việc ban hành các quy định chi tiết.

Động thái này cho thấy quyết tâm của Chính phủ trong việc siết chặt quản lý thị trường vàng, coi đây không chỉ là công cụ điều tiết thị trường tài chính mà còn là giải pháp bảo đảm sự minh bạch, công bằng và bền vững của hệ thống thuế trong giai đoạn mới.

Chính phủ vừa yêu cầu bổ sung quy định đưa giao dịch vàng vào diện chịu thuế thu nhập cá nhân trong dự thảo Luật Thuế TNCN sửa đổi.

Chuyên gia kiến nghị áp thuế vàng theo tỷ lệ cố định

Theo các chuyên gia, việc tính thuế dựa trên chênh lệch giá mua và giá bán gần như không khả thi. Nguyên nhân là trong nhiều năm qua, phần lớn giao dịch vàng, đặc biệt là vàng miếng, không có hóa đơn hợp lệ.

Do đó, cơ quan thuế sẽ rất khó xác định được mức giá mua ban đầu của người sở hữu vàng để làm căn cứ tính toán. Trong bối cảnh này, phương án đánh thuế cố định trên giá trị bán ra được xem là hợp lý hơn. Cụ thể, mức thuế có thể được áp dụng ở tỷ lệ 1,5% trên tổng giá trị giao dịch, trong đó 1% là thuế giá trị gia tăng và 0,5% là thuế thu nhập cá nhân.

Ông Nguyễn Văn Được, Tổng giám đốc Công ty TNHH Kế toán và Tư vấn thuế Trọng Tín, cho rằng lỗ hổng pháp lý lớn nhất hiện nay chính là việc chưa có khái niệm rõ ràng về “cá nhân kinh doanh vàng miếng”. Đây là khoảng trống khiến nhiều đối tượng đầu cơ, thao túng giá vàng lợi dụng để lách luật. Thực tế kiểm tra cho thấy đã có những cá nhân thực hiện giao dịch vàng miếng với tần suất rất lớn, doanh số lên đến hàng ngàn tỷ đồng mỗi năm nhưng hoàn toàn không phải nộp thuế thu nhập cá nhân.

Ngoài ra, các chuyên gia còn chỉ ra ba điểm bất cập lớn. Thứ nhất, chưa có tiêu chí để phân biệt đâu là hoạt động đầu tư cá nhân nhằm tích lũy thông thường và đâu là hoạt động kinh doanh vàng miếng mang tính chuyên nghiệp.

Thứ hai, chưa có quy định về ngưỡng giao dịch chịu thuế, khiến cho nhiều cá nhân có thể thực hiện hàng ngàn giao dịch trong một năm mà không phải đóng thuế. Thứ ba, các ngân hàng và doanh nghiệp hiện mới chỉ ghi nhận giao dịch chứ chưa có trách nhiệm phối hợp trong việc xác định mục đích giao dịch hay hỗ trợ cơ quan thuế.

Một yếu tố mới cũng đang làm thay đổi căn bản cách tiếp cận chính sách là Nghị định 232/2025/NĐ-CP, có hiệu lực từ ngày 10/10/2025. Theo quy định này, vàng miếng không còn được coi là “tiền” mà chính thức được công nhận là một loại hàng hóa. Điều này kéo theo việc hoạt động kinh doanh vàng miếng cần phải được quản lý tương tự như vàng trang sức và vàng mỹ nghệ, bao gồm cả việc áp dụng thuế giá trị gia tăng.

Ông Nguyễn Văn Được nhận định, trước đây khi Nhà nước còn độc quyền nhập khẩu vàng nguyên liệu và sản xuất vàng miếng thông qua Công ty SJC, vàng miếng được coi như một dạng tiền tệ và vì vậy không chịu thuế giá trị gia tăng.

Tuy nhiên, khi cơ chế này bị xóa bỏ, vàng miếng được đặt trong cùng một khuôn khổ pháp lý với các loại hàng hóa khác thì việc áp dụng thuế VAT là điều tất yếu để đảm bảo sự đồng bộ và công bằng. Theo ông Được, mức thuế VAT đối với vàng miếng có thể áp dụng 10% giống như vàng trang sức và mỹ nghệ, vừa tạo nguồn thu cho ngân sách, vừa góp phần hạn chế tình trạng vàng hóa trong nền kinh tế.

Liên quan đến cá nhân mua bán vàng miếng hoặc vàng nhẫn bốn số chín với mục đích tích lũy, ông Được cũng cho rằng không nên áp dụng cách tính thuế dựa trên chênh lệch giá mua bán, bởi rất nhiều người đã tích trữ vàng từ nhiều năm trước, khi việc quản lý hóa đơn, chứng từ chưa được đồng bộ. Thay vào đó, nên áp dụng mức thuế cố định trên giá trị bán ra, vừa minh bạch, vừa phù hợp với thực tế quản lý hiện nay.

Có thể thấy, việc bổ sung giao dịch vàng vào diện chịu thuế thu nhập cá nhân không chỉ giúp tăng thu ngân sách mà còn tạo sự công bằng với các kênh đầu tư khác như chứng khoán hay bất động sản.

Đây cũng là bước đi quan trọng nhằm đưa hoạt động kinh doanh vàng vào khuôn khổ, ngăn chặn tình trạng đầu cơ và lũng đoạn vốn đã kéo dài nhiều năm. Tuy nhiên, để chính sách thực sự phát huy hiệu quả, cần có sự phối hợp đồng bộ giữa các cơ quan quản lý, doanh nghiệp và ngân hàng, đồng thời hoàn thiện khung pháp lý để không bỏ sót đối tượng, nhưng cũng không gây áp lực quá lớn lên những người dân mua vàng đơn thuần để tích trữ.

Nguồn: Đưa giao dịch vàng vào diện chịu thuế để minh bạch thị trường và chống đầu cơ