Có nên "hãnh diện" với con số xuất siêu gần 27 tỷ USD?
Quả thế, 2023 xuất siêu 26,9 tỷ USD, năm thứ 8 liên tiếp, gấp 2,2 lần năm 2022 (12,1 tỷ USD), nhưng…
Trị giá xuất siêu nói trên là kết quả các phép tính giản đơn từ xuất khẩu (XK) và nhập khẩu (NK) của 2 khối doanh nghiệp (DN) hợp thành XNK của Việt Nam. Năm 2023, khối DN trong nước XK 95,1 tỷ USD nhưng NK 117 tỷ USD, tức nhập siêu 21,9 tỷ USD.
Còn khối DN đầu tư nước ngoài (FDI) XK 258,8 tỷ USD, NK 210 tỷ USD, tức xuất siêu 48,8 tỷ USD. Lấy 48,8 tỷ USD trừ 21,9 tỷ USD cho kết quả 26,9 tỷ USD. Đây là hiệu số của phép trừ (–), xuất siêu lớn do DN FDI tạo ra chỉ bù cho nhập siêu của DN trong nước về con số, còn nội hàm thì không.
Đây không phải là hiện tượng của năm 2023 mà lâu nay đã thế và còn thế. Có điều khác, nếu 7 năm trước (2016-2022) XK và NK đều tăng nên xuất siêu nghe thuận tai. Song năm 2023, tổng kim ngạch XNK giảm so với 2022, nhưng vẫn xuất siêu, lại còn “nhảy vọt”, thấy không thuận tai lắm. Bởi do NK giảm sâu (9%) so với mức giảm của XK (4,8%), nên có thể gọi là xuất siêu “cưỡng bức” do NK “tự lui quân”.
Bản chất của xuất siêu năm 2023 là vậy. Nên không thể kết nối giữa XK và NK trên một thị trường, được bộc lộ qua 2 đối tác thương mại hàng đầu của Việt Nam.
Đầu tiên là Mỹ, số 1 về xuất siêu, không thể dùng thặng dư đó để NK thiết bị, vật tư, phụ tùng, nguyên liệu cao cấp từ Mỹ. Nên cân bằng thương mại với Mỹ là không tưởng.
Trung Quốc cũng số 1 nhưng về nhập siêu, nhưng không thể ép phía đối tác phải nhập tương ứng trị giá ta nhập siêu. Cân đối thương mại với Trung Quốc cũng là điều không tưởng. Cũng từ bản chất đó đã giải mã “hiện tượng” Bắc Ninh - tỉnh nhỏ nhất nước song XK và xuất siêu luôn trong top đứng đầu cả nước. Nhưng khốn nỗi tuyệt đại kim ngạch là do DN FDI trên địa bàn làm ra.
Có thể thấy hệ lụy của vấn nạn từ NK ảnh hưởng đến XK một số mặt hàng chủ lực. XK gỗ và sản phẩm gỗ giảm 16,5% do NK gỗ nguyên liệu giảm 27,8%. XK của các mặt hàng xơ sợi, dệt may, giày dép, điện tử, điện thoại, điện quang… đều do giảm NK nguyên, vật liệu, phụ tùng, linh kiện… gia công, lắp ráp ra nó. Nhóm nông lâm thủy sản là điểm sáng của XK năm 2023, song XK thủy sản lại sụt 17,8% có phần do NK thủy sản nguyên liệu giảm 4,1%.
Năm 2023, trong hoàn cảnh nhóm cần NK giảm 8,4% thì NK các mặt hàng cần kiểm soát lại tăng 11,3%. Rau quả XK 5,6 tỷ USD, tăng 65,9% so với năm 2022, nhưng lại NK 1,9 tỷ USD.
Năm 2023 chào đón nhiều mẫu ôtô từ phổ thông đến hạng sang, phiên bản mới lần đầu ra mắt người sành điệu, nhưng xe ngoại, kể cả xe siêu sang vẫn nối đuôi bò vào. Hàng mỹ phẩm… ngốn cả tỷ USD, hơn năm 2022. Nhóm hàng hóa khác gồm các thứ vặt vãnh, chỉ để tiêu dùng NK cũng tới 18,7 tỷ USD, tăng 33,2% so với 2022.
Như vậy, bức tranh Việt Nam xuất siêu, liên tục xuất siêu được tác thành từ 2 mảnh ghép chưa bao giờ kết dính với nhau, đó là khối DN FDI xuất siêu và liên tục xuất siêu và khối DN Việt Nam nhập siêu cũng liên tục… nhập siêu.
Điều có vẻ vô lý nhưng là thật, đang thật và còn thật, bởi kinh tế nước nhà vẫn phụ thuộc vào nước ngoài, tăng trưởng của XNK phụ thuộc vào khu vực FDI, phải NK toàn diện không chỉ cho sản xuất công nghiệp mà cả cho sản xuất, chế biến nông lâm thủy sản và hàng tiêu dùng.
XK vẫn dựa trên lao động giản đơn, bòn rút tài nguyên và sản xuất chỉ là gia công, lắp ráp, nên XK có một phần không nhỏ là XK hộ… nước ngoài.
NK chưa được kiểm soát đúng định hướng. XNK vượt 500, 600 rồi 700 tỷ USD, song đừng quên trong năm 2023 XK của khối DN Việt Nam vẫn chưa tới 100 tỷ USD.
Xuất siêu trong mông lung đó, hẳn khó có thể dùng làm con số để có thể “hãnh diện”.
Nguồn: Có nên "hãnh diện" với con số xuất siêu gần 27 tỷ USD?
Tin liên quan
Giải ngân đầu tư công và cú hích từ các đại dự án 02/05/2024 10:04
Cùng chuyên mục
Tháo điểm nghẽn để TP.HCM đón “đại bàng”
Tiêu điểm 01/05/2024 17:02
Tăng trưởng xuất khẩu ngành dệt may chưa ổn định, đơn hàng đã trở lại nhưng giá còn thấp
Tiêu điểm 30/04/2024 16:38
Thủ tướng khảo sát thực tế, thăm hỏi người dân tại tỉnh khô hạn nhất cả nước
Tiêu điểm 29/04/2024 17:52
Thủ tướng kiểm tra hiện trường, đốc thúc nhiều dự án cao tốc trọng điểm vào ngày nghỉ lễ
Tiêu điểm 29/04/2024 16:54
Một số nội dung của Luật Đất đai còn chưa rõ ràng
Tiêu điểm 28/04/2024 12:56
Vì sao doanh nghiệp còn e ngại, chưa mạnh dạn "xuống tiền" mở rộng sản xuất?
Tiêu điểm 27/04/2024 18:08
Các tin khác
Khuyến cáo người dân không mua bán ngoại tệ tự do
Tiêu điểm 27/04/2024 18:05
Sửa điều kiện vay vốn của Quỹ Phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa
Tiêu điểm 26/04/2024 21:48
Đề xuất quy định việc áp dụng lãi suất đối với tiền gửi bằng đô la Mỹ
Tiêu điểm 26/04/2024 21:45
"Trong sâu thẳm con tim, tình yêu với các em và với con cái của thầy là một"
Tiêu điểm 25/04/2024 20:27
Thủ tướng: Đào tạo nhân lực bán dẫn là "đột phá của đột phá"
Tiêu điểm 25/04/2024 09:51
Đề nghị sửa đổi nhiều quy định trong Luật Thuế VAT
Tiêu điểm 24/04/2024 11:10
Chi Hội Nam Y Pháp Bảo Khỏe tổ chức thành công Đại hội đại biểu lần thứ nhất nhiệm kỳ 2024 – 2029
Đời sống 24/04/2024 10:21
Khẩn trương trình ban hành chính sách mua bán điện trực tiếp; không để người dân, DN lo lắng về điện
Tiêu điểm 22/04/2024 16:27
Đề xuất trường tiểu học có tối đa 40 lớp
Tiêu điểm 22/04/2024 16:19
Thủ tướng chỉ thị các giải pháp trọng tâm thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội
Tiêu điểm 22/04/2024 14:22
Cấp sổ đỏ cho đất lấn biển
Tiêu điểm 22/04/2024 10:26
Chính phủ yêu cầu Bộ Tài chính hoàn thiện Luật Thuế giá trị gia tăng, thêm 12 loại hàng chịu thuế
Tiêu điểm 21/04/2024 06:48
Cần "biệt đãi" để rộng đường phát triển điện mặt trời mái nhà
Tiêu điểm 20/04/2024 15:56
Ngân hàng Nhà nước đề xuất quy định hoạt động đại lý thanh toán
Tiêu điểm 19/04/2024 16:18
Tỷ giá nóng, doanh nghiệp nên chuyển sang vay VND
Tiêu điểm 19/04/2024 09:50
Giỗ Tổ Hùng Vương: Gìn giữ sức mạnh tinh thần, giá trị văn hoá dân tộc
Tiêu điểm 18/04/2024 10:53
Giá xăng đồng loạt tăng, phá mốc 25.000 đồng/lít
Tiêu điểm 17/04/2024 15:08
Vì sao Apple của Tim Cook tăng cường sự hiện diện tại thị trường Việt Nam?
Tiêu điểm 17/04/2024 10:37
Tọa đàm “Xúc tiến thương mại: Khơi thông đầu ra cho sản phẩm OCOP”
Video 20/11/2023 17:25
Trao yêu thương cho em
Video 10/10/2022 14:03
Kon Tum giải cứu nạn nhân bị lừa bán sang Campuchia
Video 10/10/2022 13:58
Giới thiệu Phổ biến kiến thức Pháp luật
Video 10/10/2022 13:55
Phổ biến Luật tiếp cận thông tin
Video 10/10/2022 13:52
Hướng đến Chuyển đổi số sâu rộng
Video 23/06/2022 11:00