Ẩm thực Huế, từ thương hiệu văn hóa đến thương hiệu du lịch

Mâm “bát trân ngự thiện” chỉ dành cho các vị vua chúa thời xưa trong ẩm thực Cung đình Huế. Ảnh: Tường Minh

Thiếu hệ thống “món ngon Huế”

Thành phố Huế đang xây dựng hồ sơ “Huế - Thành phố sáng tạo” đề cử tham gia mạng lưới các thành phố sáng tạo của UNESCO với lĩnh vực ẩm thực.

Để xây dựng hồ sơ “Huế - Thành phố sáng tạo”, TP Huế có hàng núi công việc đúng nghĩa phải làm. Từ việc thành lập tổ công tác xây dựng hồ sơ; tọa đàm, hội thảo chuyên đề, hội thảo quốc tế và hoàn thiện hồ sơ; triển khai các hoạt động xuất bản các ấn phẩm, sách, phim tư liệu giới thiệu về tiềm năng Huế trong lĩnh vực ẩm thực; tổ chức các không gian ẩm thực, các hoạt động trình diễn, chế biến món ăn dân gian và cung đình để góp phần quảng bá tiềm năng của Huế trong lĩnh vực văn hóa ẩm thực...

Có thể nói, việc Huế chọn ẩm thực để tham gia Mạng lưới thành phố sáng tạo của UNESCO là một quyết định hợp lý. Bởi nói đến ẩm thực Việt Nam thì không thể không nhắc đến ẩm thực Huế. Và sự nhắc này cũng không phải là tự hào suông, nói lấy được mà thể hiện qua các con số và sự kiện. Ví dụ Huế đã và đang xây dựng các phần việc để hướng đến mục tiêu trở thành “bếp ăn” của Việt Nam trên cơ sở: Cả nước hiện có khoảng 3.000 món ăn các loại thì có đến hơn 1.700 món được nấu theo lối Huế!

Thêm nữa, trong quá khứ, Huế đã từng là Kinh đô của nước Việt Nam thống nhất kể từ 1802, sau khi vua Gia Long khai sáng triều Nguyễn. Dưới thời Nguyễn, Huế cũng là Kinh đô của văn hóa, nghệ thuật, mỹ thuật, trong đó có nghệ thuật ẩm thực để phục vụ nhu cầu sinh hoạt của triều đình. Và chỉ ở Huế, ẩm thực được nâng thành nghệ thuật, thành một thương hiệu văn hóa với những triết lý đầy ý vị, sâu sắc. Nấu nướng ở Huế được nâng thành một chuẩn giá trị, một phẩm hạnh cần thiết của người phụ nữ…

Đáng tiếc là cho đến thời điểm này, ẩm thực Huế là một “thương hiệu văn hóa”, nhưng chưa phải là “thương hiệu du lịch” và còn lâu lắm mới chạm tới được danh hiệu “bếp ăn” của Việt Nam vì rất nhiều lý do. Trước hết tại Huế, khó có thể tìm thấy được nhiều quán ăn đủ tư thế phô diễn thế mạnh của mình.

Một chuyên gia du lịch nhận xét, hầu hết các địa điểm kinh doanh món Huế chỉ phục vụ những món ăn đặc trưng của Huế, mà không có những hệ thống “món ngon Huế” được quy hoạch theo hướng quảng bá, phát triển thương hiệu ẩm thực Huế một cách hệ thống và chuyên biệt theo tính chất dòng ẩm thực chính - phụ, hệ món ăn vùng miền, hệ gia vị…

Đặc biệt, chưa thực sự chú trọng đến việc đưa món ăn chay - vốn là thế mạnh của ẩm thực Huế vào du lịch.

Cơm muối Huế. Ảnh: Hạnh Nhơn

Món “nem công chả phụng” trứ danh của ẩm thực Cung đình Huế. Ảnh: Hạnh Nhơn

Ẩm thực phải là thương hiệu du lịch

Mạng lưới các thành phố sáng tạo UNESCO được thành lập năm 2004 nhằm thúc đẩy hợp tác quốc tế giữa các thành phố được vinh danh quốc tế, với việc lấy nguồn lực văn hóa và sáng tạo văn hóa làm nền tảng cho quá trình phát triển đô thị một cách bền vững. Hiện trên thế giới đã có hơn 350 thành phố của hơn 90 quốc gia, vùng lãnh thổ tham gia mạng lưới này.

Tại Việt Nam, việc đề xuất, thúc đẩy để đưa các thành phố gia nhập vào mạng lưới như Hà Nội năm 2019 (thành phố Thiết kế sáng tạo); Đà Lạt năm 2023 (thành phố sáng tạo âm nhạc) và Hội An năm 2023 (thành phố Thủ công và Nghệ thuật dân gian), như lời Bộ trưởng Bộ VHTTDL Nguyễn Văn Hùng là một phần trong chiến lược phát triển các ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030 do Chính phủ phê duyệt. Là những căn cứ vững vàng để Việt Nam có thể xác định mục tiêu trong giai đoạn tiếp theo là trở thành trung tâm công nghiệp văn hóa thu hút và hội tụ sự sáng tạo tại khu vực Đông Nam Á…

Tới đây, nếu gia nhập thành công, Huế sẽ đứng trước rất nhiều cơ hội, trong đó có sự giao lưu, trao đổi, hội nhập với 350 thành phố khác đến từ hơn 100 quốc gia trên thế giới, không chỉ trong lĩnh vực ẩm thực mà còn trong cả 6 lĩnh vực sáng tạo còn lại của mạng lưới, góp phần hiện thực hóa mục tiêu đưa Huế trở thành “bếp ăn” của Việt Nam cũng như các mục tiêu khác.

Ẩm thực Huế vượt trội so với nhiều địa phương khác khi đã được mặc định là một “thương hiệu văn hóa”. Tuy nhiên, để có mặt trong mạng lưới các thành phố sáng tạo của UNESCO, thì ẩm thực Huế phải được nâng cấp thành một “thương hiệu du lịch” và xa hơn nữa là một sản phẩm của ngành công nghiệp văn hóa. Ẩm thực, lúc này không còn là thương hiệu để khoe, để tự hào với chúng bạn nữa mà phải là một sản phẩm - hệ sinh thái có thể thu về được rất nhiều tiền cho người dân và địa phương.

Nguồn:Ẩm thực Huế, từ thương hiệu văn hóa đến thương hiệu du lịch