Tháng Chạp có nghĩa là gì, vì sao tháng Chạp được gọi là tháng củ mật?
Tháng Chạp chính là tháng 12, nhưng cách gọi này chỉ dành cho lịch âm. Tháng 12 âm lịch thường được gọi là tháng củ mật. Tháng Chạp đến đồng nghĩa với việc Tết Nguyên đán sắp tới cửa.
Vì sao gọi tháng 12 âm lịch là tháng Chạp?
Theo các nhà nghiên cứu văn hóa, chữ “chạp” là một biến âm của từ “lạp” trong tiếng Hán. Lễ tế thần vào dịp cuối năm âm lịch của người Trung Quốc xưa được gọi là Lạp, thế nên tháng này còn được gọi là Lạp nguyệt (nguyệt nghĩa là tháng). Khi nhắc tới chữ “lạp” tức là nói tới việc đi “lạp mả”, thăm nom, sửa dọn phần mộ tổ tiên để chuẩn bị đón Tết Nguyên đán.
Trong tiếng Hán, “lạp” cũng có nghĩa là lễ tất niên, nghĩa này cũng liên quan đến tập tục kể trên.
Tháng Chạp có nghĩa là gì? |
Văn hóa Việt Nam phần nào chịu ảnh hưởng qua lại với Trung Quốc, tháng 12 cũng là tháng nhiều lễ lạt cúng bái, nên dần dần có từ “giỗ chạp”. Người Việt Nam cũng coi trọng việc thăm nom, chăm sóc mồ mả cha ông trong tháng cuối năm, để năm hết tết đến khi thắp hương mời tổ tiên về nhà ăn tết thì phần mộ đều được tươm tất, thể hiện sự nhớ ơn và tình cảm ấm áp của gia đình, họ tộc.
Một cách lý giải khác: Chữ “lạp” trong tiếng Hán cũng có nghĩa là thịt. Tháng cuối năm là thời gian người ta tích trữ các loại thực phẩm để đối phó với mùa đông rét mướt, và cũng để chuẩn bị cho Tết Nguyên đán. Trong đó, thịt là loại thực phẩm quý giá, quan trọng.
Chữ “lạp” trong “lạp xường” (hay lạp xưởng, tùy cách đọc) cũng mang nghĩa này. Trong đó. “xưởng” hay “xường” có nghĩa là ruột (âm hán Việt là “trường”).
Đối với người Việt, tháng Chạp là tháng quan trọng trong năm, khi mọi người hướng đến cái Tết đoàn viên bên gia đình. Ai nấy đều hối hả, dốc sức hoàn tất các kế hoạch trong năm để khi năm mới đến, nhìn lại năm cũ thấy mình có nhiều thành tựu.
Về mặt tâm linh, tháng Chạp cũng là tháng có nhiều lễ nhất. Ngoài việc thắp hương vào mùng 1, ngày rằm như các tháng khác, các gia đình còn có lễ cúng ông Công ông Táo vào 23 tháng Chạp, lễ cúng tất niên vào chiều 30 Tết và lễ cúng Giao thừa vào khoảnh khắc cuối cùng của năm cũ, đầu tiên của năm mới.
Tháng củ mật nghĩa là gì?
Trên thực tế, “củ mật” không phải là loại củ nào cả. Đây là từ Hán Việt, trong đó “củ” có nghĩa xem xét, kiểm soát, như người xưa hay gọi là “củ soát”. Còn “mật” nghĩa là kín, khít, nghĩa là cẩn mật, không để lộ, để thất thoát.
“Củ mật”, hiểu đơn giản nghĩa là kiểm soát cẩn thận.
Vì sao tháng Chạp lại được gọi là tháng củ mật? Cách gọi này là lời nhắc nhở lẫn nhau của người xưa rằng trong tháng cuối cùng của năm, cần hết sức thận trọng, cẩn tắc, tránh tối đa các sai sót.
Ngày xưa, đây là tháng rất dễ mất trộm, bởi mọi người bận rộn, mệt mỏi nên dễ lơ là. Tháng cuối năm cũng là tháng thu hoạch, ai buôn bán cũng thu tiền về, ai có tiền cho vay cũng đòi về, rồi mua bán sắm sửa mọi thứ đón Tết. Trong khi đó, bọn đạo tặc cũng tăng cường hoạt động để kiếm tiền tiêu ai không giữ gìn cẩn mật sẽ dễ trở thành nạn nhân của chúng.
Vì sao tháng Chạp được gọi là tháng củ mật? |
Một yếu tố cần “củ mật” nữa chính là cẩn thận củi lửa. Tháng cuối năm tiệc tùng cỗ bàn nhiều, rồi say sưa lơ là, rất dễ sơ sểnh gây ra hỏa hoạn. Thời tiết hanh khô cũng góp phần khiến các đám cháy dễ bùng lên, nhà cửa của cải ra tro thế là mất tết.
Với người hiện đại, tháng Chạp càng có nhiều điều cần “củ mật”. Đây là tháng mà mọi người bận rộn điên cuồng, cực kỳ mệt mỏi nhưng vẫn tham gia vào rất nhiều bữa tiệc tất niên. Hệ quả của sự quá sức, kém tỉnh táo là tai nạn giao thông, ngộ độc rượu, ngộ độc thực phẩm, là đột quỵ, chảy máu dạ dày… và nhiều tai họa khác.
Tin liên quan
Thống đốc Fed ủng hộ cắt giảm lãi suất vào tháng 12 04/12/2024 16:00
4 chính sách mới nổi bật có hiệu lực áp dụng ngay sau Tết Nguyên đán 14/02/2024 18:24
Giá heo hơi "nóng" từng ngày theo Tết Nguyên đán 19/01/2024 10:46
Cùng chuyên mục
Tử vi hôm nay, xem tử vi 12 con giáp hôm nay ngày 27/12/2024: Tuổi Hợi kinh doanh không may mắn
Đời sống 26/12/2024 18:00
Tử vi hôm nay, xem tử vi 12 con giáp hôm nay ngày 26/12/2024: Tuổi Thìn tình cảm nhạt nhòa
Đời sống 25/12/2024 18:00
Tạp chí Khoa học Giáo dục Kỹ thuật - Hậu cần: Tiếp tục nâng cao uy tín, chất lượng khoa học
Đời sống 25/12/2024 15:09
Khai giảng lớp tập huấn kỹ năng cấp cứu ban đầu tại hiện trường
Đời sống 25/12/2024 15:04
Tử vi hôm nay, xem tử vi 12 con giáp hôm nay ngày 25/12/2024: Tuổi Sửu cải thiện đời sống
Đời sống 24/12/2024 18:00
Tử vi hôm nay, xem tử vi 12 con giáp hôm nay ngày 24/12/2024: Tuổi Mùi đầu tư quyết đoán
Đời sống 23/12/2024 18:00
Các tin khác
Cường Thịnh Fish - Chất lượng cá sông Đà là giá trị của thương hiệu
Kinh tế - Tài chính 23/12/2024 11:22
Ngành Văn hóa, Thể thao và Du lịch: Một năm bội thu
Văn hóa - Thể thao 23/12/2024 10:14
Bán kết AFF Cup 2024, Singapore vs Việt Nam: Văn Toàn không thi đấu
Đời sống 23/12/2024 10:09
Tử vi hôm nay, xem tử vi 12 con giáp hôm nay ngày 23/12/2024: Tuổi Ngọ công việc trắc trở
Đời sống 22/12/2024 21:44
Bellingham đoạt giải thưởng Messi đang thống trị
Đời sống 22/12/2024 21:40
Khánh thành khu tái định cư thôn Làng Nủ, Kho Vàng và Nậm Tông (Lào Cai)
Đời sống 22/12/2024 21:29
Hà Nội bắn pháo hoa cả Tết Dương lịch và Tết Nguyên đán 2025
Đời sống 21/12/2024 20:49
Chelsea chốt giá mua sao Man United
Đời sống 21/12/2024 20:45
Tử vi hôm nay, xem tử vi 12 con giáp hôm nay ngày 21/12/2024: Tuổi Tỵ công việc thăng chức
Đời sống 20/12/2024 21:00
Đâu là thị trường AI tiềm năng nhất thế giới năm 2025?
Nhịp sống số 20/12/2024 12:00
Đoàn TNCS Hồ Chí Minh: Sức trẻ và khát vọng tại Đại học Tài Chính – Ngân hàng Hà Nội
Văn hóa - Thể thao 20/12/2024 09:55
Viện Pháp luật về môi trường và PT bền vững ký kết hợp tác với Cộng đồng Giá tốt Việt Nam
Văn hóa - Thể thao 20/12/2024 09:53
Du lịch Hà Nội chú trọng xúc tiến thị trường quốc tế
Đời sống 20/12/2024 06:00
Tử vi hôm nay, xem tử vi 12 con giáp hôm nay ngày 20/12/2024: Tuổi Thân chi tiêu tiết kiệm
Đời sống 19/12/2024 18:00
Cần trợ lực để doanh nghiệp đẩy mạnh chuyển đổi số
Đời sống 19/12/2024 12:00
Diễn biến mới nhất vụ ca sĩ Đàm Vĩnh Hưng kiện tỉ phú Mỹ
Đời sống 19/12/2024 09:44
HLV Kim: 'Tuyển Việt Nam đi đúng lộ trình'
Đời sống 19/12/2024 09:38
Tử vi hôm nay, xem tử vi 12 con giáp hôm nay ngày 19/12/2024: Tuổi Ngọ tài lộc thịnh vượng
Đời sống 18/12/2024 18:00
WORLDBANK DỰ BÁO KINH TẾ VIỆT NAM NĂM 2024 VÀ NĂM 2025 | NHỊP ĐẬP THỊ TRƯỜNG #62
Video 24/05/2024 15:33
Tọa đàm “Xúc tiến thương mại: Khơi thông đầu ra cho sản phẩm OCOP”
Video 20/11/2023 17:25
Trao yêu thương cho em
Video 10/10/2022 14:03
Kon Tum giải cứu nạn nhân bị lừa bán sang Campuchia
Video 10/10/2022 13:58
Giới thiệu Phổ biến kiến thức Pháp luật
Video 10/10/2022 13:55
Phổ biến Luật tiếp cận thông tin
Video 10/10/2022 13:52
Hướng đến Chuyển đổi số sâu rộng
Video 23/06/2022 11:00