Tháng Chạp có nghĩa là gì, vì sao tháng Chạp được gọi là tháng củ mật?
Tháng Chạp chính là tháng 12, nhưng cách gọi này chỉ dành cho lịch âm. Tháng 12 âm lịch thường được gọi là tháng củ mật. Tháng Chạp đến đồng nghĩa với việc Tết Nguyên đán sắp tới cửa.
Vì sao gọi tháng 12 âm lịch là tháng Chạp?
Theo các nhà nghiên cứu văn hóa, chữ “chạp” là một biến âm của từ “lạp” trong tiếng Hán. Lễ tế thần vào dịp cuối năm âm lịch của người Trung Quốc xưa được gọi là Lạp, thế nên tháng này còn được gọi là Lạp nguyệt (nguyệt nghĩa là tháng). Khi nhắc tới chữ “lạp” tức là nói tới việc đi “lạp mả”, thăm nom, sửa dọn phần mộ tổ tiên để chuẩn bị đón Tết Nguyên đán.
Trong tiếng Hán, “lạp” cũng có nghĩa là lễ tất niên, nghĩa này cũng liên quan đến tập tục kể trên.
Tháng Chạp có nghĩa là gì? |
Văn hóa Việt Nam phần nào chịu ảnh hưởng qua lại với Trung Quốc, tháng 12 cũng là tháng nhiều lễ lạt cúng bái, nên dần dần có từ “giỗ chạp”. Người Việt Nam cũng coi trọng việc thăm nom, chăm sóc mồ mả cha ông trong tháng cuối năm, để năm hết tết đến khi thắp hương mời tổ tiên về nhà ăn tết thì phần mộ đều được tươm tất, thể hiện sự nhớ ơn và tình cảm ấm áp của gia đình, họ tộc.
Một cách lý giải khác: Chữ “lạp” trong tiếng Hán cũng có nghĩa là thịt. Tháng cuối năm là thời gian người ta tích trữ các loại thực phẩm để đối phó với mùa đông rét mướt, và cũng để chuẩn bị cho Tết Nguyên đán. Trong đó, thịt là loại thực phẩm quý giá, quan trọng.
Chữ “lạp” trong “lạp xường” (hay lạp xưởng, tùy cách đọc) cũng mang nghĩa này. Trong đó. “xưởng” hay “xường” có nghĩa là ruột (âm hán Việt là “trường”).
Đối với người Việt, tháng Chạp là tháng quan trọng trong năm, khi mọi người hướng đến cái Tết đoàn viên bên gia đình. Ai nấy đều hối hả, dốc sức hoàn tất các kế hoạch trong năm để khi năm mới đến, nhìn lại năm cũ thấy mình có nhiều thành tựu.
Về mặt tâm linh, tháng Chạp cũng là tháng có nhiều lễ nhất. Ngoài việc thắp hương vào mùng 1, ngày rằm như các tháng khác, các gia đình còn có lễ cúng ông Công ông Táo vào 23 tháng Chạp, lễ cúng tất niên vào chiều 30 Tết và lễ cúng Giao thừa vào khoảnh khắc cuối cùng của năm cũ, đầu tiên của năm mới.
Tháng củ mật nghĩa là gì?
Trên thực tế, “củ mật” không phải là loại củ nào cả. Đây là từ Hán Việt, trong đó “củ” có nghĩa xem xét, kiểm soát, như người xưa hay gọi là “củ soát”. Còn “mật” nghĩa là kín, khít, nghĩa là cẩn mật, không để lộ, để thất thoát.
“Củ mật”, hiểu đơn giản nghĩa là kiểm soát cẩn thận.
Vì sao tháng Chạp lại được gọi là tháng củ mật? Cách gọi này là lời nhắc nhở lẫn nhau của người xưa rằng trong tháng cuối cùng của năm, cần hết sức thận trọng, cẩn tắc, tránh tối đa các sai sót.
Ngày xưa, đây là tháng rất dễ mất trộm, bởi mọi người bận rộn, mệt mỏi nên dễ lơ là. Tháng cuối năm cũng là tháng thu hoạch, ai buôn bán cũng thu tiền về, ai có tiền cho vay cũng đòi về, rồi mua bán sắm sửa mọi thứ đón Tết. Trong khi đó, bọn đạo tặc cũng tăng cường hoạt động để kiếm tiền tiêu ai không giữ gìn cẩn mật sẽ dễ trở thành nạn nhân của chúng.
Vì sao tháng Chạp được gọi là tháng củ mật? |
Một yếu tố cần “củ mật” nữa chính là cẩn thận củi lửa. Tháng cuối năm tiệc tùng cỗ bàn nhiều, rồi say sưa lơ là, rất dễ sơ sểnh gây ra hỏa hoạn. Thời tiết hanh khô cũng góp phần khiến các đám cháy dễ bùng lên, nhà cửa của cải ra tro thế là mất tết.
Với người hiện đại, tháng Chạp càng có nhiều điều cần “củ mật”. Đây là tháng mà mọi người bận rộn điên cuồng, cực kỳ mệt mỏi nhưng vẫn tham gia vào rất nhiều bữa tiệc tất niên. Hệ quả của sự quá sức, kém tỉnh táo là tai nạn giao thông, ngộ độc rượu, ngộ độc thực phẩm, là đột quỵ, chảy máu dạ dày… và nhiều tai họa khác.
Tin liên quan
4 chính sách mới nổi bật có hiệu lực áp dụng ngay sau Tết Nguyên đán 14/02/2024 18:24
Giá heo hơi "nóng" từng ngày theo Tết Nguyên đán 19/01/2024 10:46
Cẩn trọng với các dịch vụ đổi tiền ngày Tết 04/01/2024 13:57
Cùng chuyên mục
Tử vi vui 12 con giáp hôm nay ngày 6/5/2024: Tỵ rõ ràng, Ngọ chịu khó
Đời sống 05/05/2024 21:39
Tử vi 12 con giáp ngày 05/5/2024
Đời sống 04/05/2024 23:24
Tử vi hôm nay thứ 6 ngày 3/5/2024 của 12 con giáp: Mão vợ chồng tâm đầu ý hợp, Dậu bận rộn với lịch trình hẹn hò
Đời sống 03/05/2024 15:52
Tử vi vui 12 con giáp hôm nay ngày 2/5/2024: Tỵ thoải mái, Mùi trân trọng
Đời sống 01/05/2024 21:55
Tử vi hằng ngày - Xem tử vi vui 12 con giáp ngày 1.5.2024
Đời sống 30/04/2024 23:21
Gỡ bớt mặt nạ ra, và sống!
Muôn màu 30/04/2024 16:18
Các tin khác
Tử vi hôm nay, xem tử vi 12 con giáp hôm nay ngày 30/4/2024: Tuổi Sửu tình duyên thuận lợi
Đời sống 29/04/2024 21:34
Tử vi hôm nay, xem tử vi 12 con giáp hôm nay ngày 29/4/2024: Tuổi Tý công việc phát triển
Nghe - Xem - Đọc 29/04/2024 00:04
70 năm chiến thắng Điện Biên Phủ: Nhật kí chiến tranh của người lính trẻ
Nghe - Xem - Đọc 28/04/2024 17:26
Tử vi hôm nay, xem tử vi 12 con giáp hôm nay ngày 28/4/2024: Tuổi Mùi công việc thăng trầm
Đời sống 28/04/2024 06:00
Tử vi hôm nay, xem tử vi 12 con giáp hôm nay ngày 27/4/2024: Tuổi Tỵ lao động chăm chỉ
Đời sống 27/04/2024 10:35
Quá tải… chữa lành
Nghe - Xem - Đọc 26/04/2024 21:57
Tử vi hôm nay, xem tử vi 12 con giáp hôm nay ngày 26/4/2024: Tuổi Thìn thu nhập tăng cao
Đời sống 26/04/2024 09:41
Tạp chí Thanh niên phát động cuộc thi viết "Vượt lên số phận" lần thứ VII
Đời sống 25/04/2024 17:40
Hành trình "sống đến bình minh" của cuộc đời nhà báo, nhà văn Trần Mai Hạnh
Nghe - Xem - Đọc 25/04/2024 15:34
Tử vi hôm nay, xem tử vi 12 con giáp hôm nay ngày 25/4/2024: Tuổi Hợi tình duyên khởi sắc
Đời sống 24/04/2024 22:03
Chi Hội Nam Y Pháp Bảo Khỏe tổ chức thành công Đại hội đại biểu lần thứ nhất nhiệm kỳ 2024 – 2029
Đời sống 24/04/2024 10:21
Tử vi hôm nay, xem tử vi 12 con giáp hôm nay ngày 24/4/2024: Tuổi Thìn tiền tài vượng phát
Đời sống 23/04/2024 15:15
Tử vi hôm nay, xem tử vi 12 con giáp hôm nay ngày 23/4/2024: Tuổi Ngọ sự nghiệp khó thăng tiến
Đời sống 22/04/2024 21:21
Bạn có hạnh phúc không?
Muôn màu 22/04/2024 16:37
Sở Chỉ huy chiến dịch Điện Biên Phủ - Căn cứ bí mật ẩn sâu trong rừng già
Du lịch 22/04/2024 15:45
Tử vi hôm nay, xem tử vi 12 con giáp hôm nay ngày 22/4/2024: Tuổi Hợi tài chính lợi nhuận cao
Nghe - Xem - Đọc 21/04/2024 00:00
Tử vi hôm nay, xem tử vi 12 con giáp hôm nay ngày 21/4/2024: Tuổi Sửu sự nghiệp hanh thông
Nghe - Xem - Đọc 20/04/2024 11:43
Tử vi hôm nay, xem tử vi 12 con giáp hôm nay ngày 20/4/2024: Tuổi Mùi tài lộc tiêu hao
Nghe - Xem - Đọc 20/04/2024 11:28
Tọa đàm “Xúc tiến thương mại: Khơi thông đầu ra cho sản phẩm OCOP”
Video 20/11/2023 17:25
Trao yêu thương cho em
Video 10/10/2022 14:03
Kon Tum giải cứu nạn nhân bị lừa bán sang Campuchia
Video 10/10/2022 13:58
Giới thiệu Phổ biến kiến thức Pháp luật
Video 10/10/2022 13:55
Phổ biến Luật tiếp cận thông tin
Video 10/10/2022 13:52
Hướng đến Chuyển đổi số sâu rộng
Video 23/06/2022 11:00