Lai Châu: Độc đáo văn hóa của dân tộc Lự ở vùng thấp Sìn Hồ
Dân tộc Lự là một trong những dân tộc thiểu số rất ít người của tỉnh Lai Châu, người Lự ở Sìn Hồ có khoảng 2.300 người. Sống tập trung tại xã Nậm Tăm, Nậm Hăn và Lùng Thàng. Người Lự có nhiều nét văn hóa truyền thống độc đáo như: kiến trúc, trang phục, ẩm thực và các lễ hội... góp phần làm đa dạng bản sắc văn hóa các dân tộc trên địa bàn huyện.
Vẻ đẹp trong trang phục truyền thống của người Lự ở vùng thấp Sìn Hồ. |
Trang phục của người Lự được làm thủ công từ đôi bàn tay khéo léo của người phụ nữ. Phụ nữ Lự mặc áo chàm xẻ ngực, được buộc thắt bởi những dây tua sặc sỡ. Váy chàm thêu móc đơn giản để thuận tiện trong công việc. Váy được thiết kế hai lớp với hoa văn 3 tầng trang trí đẹp mắt để mặc vào những dịp lễ tết, hội hè. Cùng với trang phục là các loại trang sức làm từ bạc, nhôm, đồng, hoặc chỉ chàm. Phụ nữ Lự cũng đeo hoa tai là các loại dạng ống, có sợi chỉ xiên qua để treo các chùm bông sặc sỡ. Chiếc khăn đội đầu cũng là vật không thể thiếu của người phụ nữ, được đội nghiêng về phía trái, để lộ mặt trước với những đường viền thêu hoa văn màu trắng, kẻ sọc. Trang phục của người phụ nữ kết hợp cùng đồ trang sức, khăn đầu sẽ càng làm tăng thêm vẻ đẹp tuỳ theo lứa tuổi.
Nam giới Lự mặc quần áo nhuộm chàm đen, áo cánh kiểu xẻ ngực cài cúc tết dây vải, có hai túi ở hai vạt áo. Trước đây, nam giới Lự đội khăn đen gấp nếp cuốn nhiều vòng, nhưng giờ đây họ ít khi đội khăn. Ngoài sự độc đáo thể hiện trong trang phục, đồ trang sức, thì chiếc túi đeo do phụ nữ người Lự ở Sìn Hồ làm ra là một sản phẩm rất có giá trị, một phần không thể thiếu trong các nghi lễ cưới hỏi.
Người Lự ở xã Nậm Tăm, huyện Sìn Hồ biểu diễn sáo đôi truyền thống. |
Trong cộng đồng vẫn lưu truyền nhiều nét văn háo ẩm thực của người Lự với nhiều món ăn ngon và độc đáo, được chế biến từ những nguyên liệu đơn giản, dễ tìm, nhưng lại có hương vị riêng biệt. Nổi tiếng là các món “xà sủm” (thịt nạc băm cùng các gia vị hấp chín), món ăn từ cá: “Pa pỉnh” (cá nướng), “Pa ép” (cá vùi tro); một số loại bánh được chế biến từ bột nếp, bột ngô mang những hương vị đặc trưng riêng. Rượu cần, rượu nếp, rượu ngô... của người Lự có mùi thơm, nồng, không quá cay, rất dễ uống. Trong các dịp lễ hội, người Lự thường mời nhau uống rượu để thể hiện sự hiếu khách, sự gần gũi, quý mến.
Người Lự ở Sìn Hồ còn lưu giữ nhiều loại hình văn hóa phi vật thể khác như các lễ hội, kiến trúc, nghề truyền thống, nghệ thuật trình diễn dân gian... Các lễ hội của người Lự thường diễn ra vào những dịp quan trọng trong năm. Đồng bào dân tộc Lự còn bảo tồn các tín ngưỡng, nghi lễ trong thờ thần Rừng. Tiêu biểu là Lễ cúng rừng được tổ chức vào tháng 3 và tháng 6 âm lịch để cầu mong các vị thần linh che chở cho bản làng, nhà nhà được ấm no, vật nuôi phát triển. Lễ hội là dịp để người Lự thể hiện tình cảm, lòng biết ơn, sự tôn kính đối với tổ tiên, thần linh, thiên nhiên...
Khi đến các bản của đồng bào dân tộc Lự, ở huyện Sìn Hồ hình ảnh ấn tượng là con đường chính dẫn vào các bản cũng như đến các gia đình đều được đổ bê tông sạch sẽ, nhiều loại cây xanh, cây ăn quả được trồng trong vườn. Các gia đình đồng bào dân tộc Lự sống tập trung. Nhà sàn của người Lự ở Sìn Hồ có mái thoải và hiên kéo dài, đặc biệt chỉ có một cầu thang lên xuống, hướng cầu thang lên nhà được làm từ phía sau nhà với mục đích tránh gió độc và tà ma vào nhà.
Cuộc sống thường nhật của người Lự ở các xã vùng thấp Sìn Hồ gắn liền với canh tác nông nghiệp, chăn nuôi gia súc, gia cầm với quy mô nhỏ. Ngoài thời gian lao động sản xuất, những lúc nông nhàn phụ nữ dân tộc Lự thường quây quần thêu thùa, dệt vải. Hầu hết các gia đình người Lự ở Sìn Hồ đều có khung dệt vải và các công cụ xe sợi, quay sợi... Người con gái dân tộc Lự trước khi lấy chồng phải thành thạo việc thêu thùa, dệt vải để tự may đồ cho mọi người trong gia đình. Bên cạnh nghề dệt gắn với người phụ nữ, đối với nam giới có nghề mộc, rèn, đan lát các đồ dùng sinh hoạt trong gia đình, mỗi vật dụng đan lát đều rất đẹp, tinh xảo như giỏ đựng đồ, hom bắt cá…
Tục nhuộm răng đen hiện chỉ còn ở phụ nữ lớn tuổi, lớp trẻ rất ít người nhuộm răng đen. |
Một nét riêng đối với phụ nữ dân tộc Lự trong việc làm đẹp là tục nhuộm răng đen, điểm thêm một - hai chiếc răng bằng vàng giả. Trước đây, người Lự quy định con gái từ 13-14 tuổi trở lên đều phải nhuộm răng đen với ý nghĩa làm cho răng chắc và thể hiện nét đẹp của người con gái.
Văn hóa của dân tộc Lự ở huyện Sìn Hồ có bề dày truyền thống, hiện chính quyền huyện cùng các sở, ngành đang tập trung bảo tồn và phát huy các giá trị truyền thống này làm nền tảng phục vụ việc phát triển kinh tế xã hội tại các xã, bản có người Lự sinh sống.
Tin liên quan
Lai Châu: Lễ hội Bun Vốc Nặm năm 2024 25/03/2024 06:53
Lai Châu: Phát huy vai trò của thanh niên xây dựng các mô hình phát triển kinh tế hiệu quả cao 09/03/2024 11:05
Lai Châu: Phát triển du lịch gắn với giảm nghèo bền vững 05/03/2024 10:55
Cùng chuyên mục
Sơn La: Đại sứ đặc mệnh toàn quyền Cộng hoà Ấn Độ tại Việt Nam chào xã giao lãnh đạo tỉnh
Địa phương 08/05/2024 18:45
Yên Bái: Nhà ông Trần Đình Khánh - “địa chỉ đỏ” giáo dục truyền thống
Địa phương 08/05/2024 11:05
Sơn La: Yên Châu khắc ghi lời Bác dạy
Địa phương 08/05/2024 11:03
Điện Biên: Những dấu mốc lịch sử trong Chiến dịch Điện Biên Phủ
Địa phương 07/05/2024 12:30
Yên Bái: Huyện Yên Bình phấn đấu thu hút ít nhất 10 nhà đầu tư nghiên cứu, khảo sát các lĩnh vực
Địa phương 07/05/2024 10:00
Sơn La: Nông dân tiêu biểu của huyện Mộc Châu
Địa phương 07/05/2024 05:11
Các tin khác
Điện Biên: Mạch sống Đại thủy nông Nậm Rốm
Địa phương 06/05/2024 15:02
Yên Bái kim ngạch xuất khẩu hàng hóa tăng 30,6% so cùng kỳ
Địa phương 06/05/2024 14:00
Điện Biên: Bí thư Tỉnh ủy Trần Quốc Cường tiếp xã giao Đại sứ đặc mệnh toàn quyền Hoa Kỳ tại Việt Nam
Địa phương 06/05/2024 05:10
Yên Bái: Xã Nghĩa Lộ sản xuất an toàn, sản phẩm không lo ế
Địa phương 30/04/2024 16:41
Điện Biên: Trao quà và tặng học bổng học sinh nghèo vượt khó ở Mường Phăng
Địa phương 30/04/2024 16:05
Điện Biên theo dòng lịch sử
Địa phương 29/04/2024 17:12
Yên Bái: Gương sáng Bản Tát
Địa phương 29/04/2024 17:11
Điện Biên: Đổi thay Mường Pồn
Địa phương 27/04/2024 18:01
Yên Bái: Giáo dục thế hệ trẻ về Chiến thắng lịch sử Điên Biên Phủ
Địa phương 27/04/2024 18:00
Điện Biên: Diện mạo mới Thanh Nưa
Địa phương 26/04/2024 17:00
Sơn La: Miền đất Sơn La trên hành trình du lịch “về nguồn”
Địa phương 26/04/2024 16:56
Sơn La: Lãnh đạo nhân dân phát triển kinh tế hiệu quả
Địa phương 25/04/2024 15:39
Điện Biên: Bế mạc Triển lãm “Du lịch qua các miền di sản và danh thắng Việt Nam”
Địa phương 25/04/2024 15:38
Điện Biên: Mường Nhé biểu dương điển hình tiên tiến học và làm theo Bác
Địa phương 25/04/2024 09:37
Sơn La: Du lịch Quỳnh Nhai sẵn sàng cho kỳ nghỉ lễ
Địa phương 25/04/2024 09:33
Sơn La: Giáo dục truyền thống cho thế hệ trẻ
Địa phương 23/04/2024 11:06
Yên Bái vượt khó để phát triển rừng gỗ lớn
Địa phương 23/04/2024 11:05
Điện Biên: Bí thư Tỉnh ủy Trần Quốc Cường kiểm tra công tác chuẩn bị đón đoàn diễu binh, diễu hành tại Mường Ảng
Địa phương 22/04/2024 10:38
Tọa đàm “Xúc tiến thương mại: Khơi thông đầu ra cho sản phẩm OCOP”
Video 20/11/2023 17:25
Trao yêu thương cho em
Video 10/10/2022 14:03
Kon Tum giải cứu nạn nhân bị lừa bán sang Campuchia
Video 10/10/2022 13:58
Giới thiệu Phổ biến kiến thức Pháp luật
Video 10/10/2022 13:55
Phổ biến Luật tiếp cận thông tin
Video 10/10/2022 13:52
Hướng đến Chuyển đổi số sâu rộng
Video 23/06/2022 11:00