Nghệ thuật thứ 8 của Người Hà Nội xưa

Văn hóa giải trí là “món ăn” tinh thần không thể thiếu, mang đến sự thư giãn và cảm hứng cho mọi người. Đặc biệt, trong lĩnh vực khoa học, công nghệ – nơi thường gắn với sự khô khan của máy móc và thiết bị, văn hóa giải trí chính là luồng gió mát, làm mềm mại những điều tưởng chừng khô cứng. Với bài viết "Văn hóa ăn uống của người Hà Nội", Tạp chí Tự động hóa Ngày nay hy vọng sẽ mang đến những câu chuyện thú vị tới bạn đọc.
Nghệ thuật thứ 8 của Người Hà Nội xưa
Hình ảnh phố cổ Hà Nội xưa - Ảnh tư liệu

Bố mẹ tôi đều quê ở Hà Nội. Hầu như cả đời các cụ sống ở Hà Nội. Theo gia phả để lại thì ông bà, cụ kỵ của bố mẹ tôi cũng ở Hà Nội. Tương tự như vậy, ông bà, cụ kỵ bên vợ tôi cũng sinh thành và lập nghiệp ở Thăng Long. Không kể khoảng thời gian chiến tranh xa cách hoặc các dịp học hành công tác phải xa Hà Nội dăm năm, còn lại, đa phần thời gian tôi sống trong lòng Hà Nội quê tôi.

Về lý lịch, tôi là người Hà Nội. Gia đình tôi là gia đình Hà Nội. Còn hiểu biết về văn hóa Hà Nội thì có nhiều người tuy không sinh ra và lớn lên ở Hà Nội, thậm chí có cả những người nước ngoài chưa từng có dịp được sống lâu ở Hà Nội, nhưng kiến thức về Hà Nội thì mấy ai sánh bằng.

Tôi liều viết về chuyện ăn, chuyện uống của người Hà Nội vì cứ chủ quan nghĩ rằng đã là người Hà Nội thì thế nào cũng viết được. Cầm bút lên mới thấy bí. Ngay định nghĩa thế nào là người Hà Nội cũng đã bí rồi. Đâu cứ phải sống lâu ở Hà Nội hay tổ tiên gốc gác nhiều đời ở Hà Nội thì mới là người Hà Nội!

Nghệ thuật thứ 8 - Người Hà Nội xưa
Xôi xéo xưa - Ảnh tư liệu

Ngày nay, người Hà Nội nói đủ loại giọng đổ về từ khắp mọi miền. Họ là những người Hà Nội mới, dân mới nhập cư; cũng như cụ kỵ tôi từ đời tằng tổ là lớp người di cư đến sống ở Thăng Long từ mấy trăm năm trước. Các cụ cũng chính là lớp dân "Hà Nội mới" của cái thời ấy. Trải qua nhiều thế hệ, con cái những người Hà Nội mới và chính bản thân họ cũng tự Hà Nội hóa, hoặc gắng Hà Nội hóa để trở thành cư dân của đất kinh kỳ, của thủ đô ngàn năm văn hiến. Họ học hỏi, hòa đồng với người Hà Nội gốc và đóng góp thêm vào những nét văn hóa mới mà trước đó chưa từng có ở Hà Nội.

Đã là quy luật muôn đời của mọi đô thị, mọi thủ đô trên thế giới, thủ đô luôn là nơi hội tụ, ngưng đọng, kết tinh và phát tán của các luồng văn hóa, các trào lưu văn hóa, trong đó có văn hóa ăn uống.

Ăn uống là một mặt rất quan trọng của văn hóa. Tìm ra cái bản sắc của văn hóa ăn uống Việt Nam - Hà Nội và đi sâu hơn nữa, bản sắc trong sự ăn uống của người Hà Nội để rồi từ đó mà gìn giữ, phát huy và phát triển nền văn hóa ăn uống của Hà Nội là điều không kém hệ trọng để xây dựng một nền văn hóa Hà Nội mới.

Để tìm cách tiếp cận được với văn hóa ăn uống của Hà Nội, Việt Nam, tôi xin viết ra những gì mà một người ở lứa tuổi như tôi được sống ở Hà Nội biết được mình đã uống gì, ăn gì; gia đình những người quanh mình ở các lứa tuổi, các thế hệ đã ăn uống ra sao; may ra có chút lợi ích gì chăng cho công cuộc tìm hiểu và bảo tồn văn hóa ăn uống của người Hà Nội chúng ta.

Nghệ thuật thứ 8 - Người Hà Nội xưa
Phở gánh - Ảnh tư liệu

Suy cho cùng, ăn uống cũng là một nghệ thuật. Nói đến nghệ thuật, xưa nay người ta thường nêu bảy thứ nghệ thuật, gồm có: âm nhạc, kịch, múa, kiến trúc, vẽ nặn, nhiếp ảnh và nghệ thuật thứ bảy là điện ảnh. Hình như trước đây, chưa mấy ai chú ý đến ăn uống. Trên thế giới có nhiều dân tộc rất coi trọng sự ăn, sự uống cũng như sự mặc, sự ở, là những thứ rất thiết yếu đến đời sống con người. Liệu có thể xếp ăn uống hay nói một cách văn hoa, nghệ thuật ẩm thực là "nghệ thuật thứ tám" được chăng?

Hình như xưa nay chuyện ăn, chuyện uống ở ta có phần nào bị xem nhẹ. Người ta nói miếng ăn là miếng nhục, kẻ sĩ thì coi chuyện ăn, chuyện uống là chuyện tầm thường. (Nhưng cũng có lúc phải thừa nhận là dĩ thực vi tiên, có thực mới vực được đạo.) Trên thực tế, chính Nho gia, kẻ sĩ lại là những người rất cầu kỳ trong chuyện ăn uống. Tầng lớp kẻ sĩ ở Hà Nội xưa đã góp phần tích cực để Hà Nội hóa các kiểu ăn uống dân gian và sáng tạo ra những lối ăn uống riêng của Hà Nội.

Sau này, cùng với việc đô hộ gần một trăm năm của người Pháp, những ảnh hưởng của các nhà truyền đạo phương Tây, của một số tôn giáo, của các luồng di cư Bắc Nam, Đông Tây xuôi ngược, của chiến tranh triền miên..., lối ăn uống của người Hà Nội cũng đã có nhiều biến đổi. Cùng với những đồ ăn thức uống truyền thống, người Hà Nội đã làm quen dần với những đồ ăn thức uống phương Tây, đồ ăn thức uống Trung Quốc...; không những chỉ học hỏi mà còn đồng hóa, tạo thành những kiểu ăn uống riêng của người Hà Nội.

Nghệ thuật thứ 8 - Người Hà Nội xưa
Hà Nội xưa - Nghệ sỹ nhiếp ảnh Lê Vượng

Từ sau Cách mạng Tháng Tám 1945 và nhất là sau năm 1954, với công cuộc xây dựng Xã hội chủ nghĩa và làn sóng giao lưu văn hóa ngày càng mạnh mẽ theo các chiều hướng khác nhau, nhiều kiểu ăn uống từ các vùng miền trong nước, từ các nước khác bằng nhiều con đường du nhập vào Hà Nội đã làm cho nghệ thuật ăn uống của người Hà Nội ngày càng phong phú hơn.

Để hiểu được phần nào về đồ ăn thức uống và lối ăn uống của người Hà Nội từ đầu thế kỷ 20 cho đến nay, tôi đã tìm gặp các cụ cao niên ở Hà Nội để xin nghe kể về cái sự ăn, sự uống đơn giản cũng như cầu kỳ, chuyện đời thường mà các cụ đã từng trải trong cuộc đời mình. Thêm vào đó là tự nghiệm của chính tôi: một người sinh ra và lớn lên trong thế kỷ 20 đầy biến động.

Chuyện ăn, chuyện uống nghe được từ các cụ không nhiều. Do các cụ tuổi đã cao, mà ít cụ tự cho rằng trí óc của người cao niên vẫn còn minh mẫn. Chuyện nọ xọ sang chuyện kia. Từ chuyện ăn uống lại sang chuyện đời. Thế mới thấy cái ăn, cái uống của người Hà Nội xưa nay nó cũng thăng trầm làm sao, thi vị biết bao!

Nguồn: Nghệ thuật thứ 8 của Người Hà Nội xưa

Lời tựa của tác giả Vũ Thế Long
tudonghoangaynay.vn
Chia sẻ

Tin liên quan

Cùng chuyên mục

Tử vi hôm nay, xem tử vi 12 con giáp hôm nay ngày 18/2/2025: Tuổi Dần kinh doanh vượng phát

Tử vi hôm nay, xem tử vi 12 con giáp hôm nay ngày 18/2/2025: Tuổi Dần kinh doanh vượng phát

Xem tử vi 18/2 - tử vi 12 con giáp hôm nay 18/2/2025 - Tý, Sửu, Dần, Mão, Thìn, Tỵ, Ngọ, Mùi, Thân, Dậu, Tuất và Hợi về công việc, tài lộc.
Sôi động Ngày hội văn hóa, ẩm thực dân tộc Mường ở Thạch Thất

Sôi động Ngày hội văn hóa, ẩm thực dân tộc Mường ở Thạch Thất

Trong 2 ngày 15 - 16/2, “Ngày hội Văn hóa ẩm thực dân tộc Mường năm 2025” được tổ chức tại xã Tiến Xuân, huyện Thạch Thất. Ngày hội nhằm tôn vinh, bảo tồn, gìn giữ những giá trị nét đẹp và phát triển nền văn hoá tiên tiến, đậm đà bản sắc của dân tộc Mường
Dân mạng phát sốt trước bức thư tay của NSND Tự Long dành cho vợ kém 12 tuổi

Dân mạng phát sốt trước bức thư tay của NSND Tự Long dành cho vợ kém 12 tuổi

Trên trang cá nhân, NSND Tự Long thường xuyên chia sẻ về vợ cũng như khoảnh khắc đời thường của tổ ấm nhỏ.
Vợ Messi phủ nhận mang bầu lần thứ tư

Vợ Messi phủ nhận mang bầu lần thứ tư

Antonela Roccuzzo, vợ của Lionel Messi, đã lên tiếng về tin đồn mang thai của mình sau nhiều đồn đoán.
Tử vi hôm nay, xem tử vi 12 con giáp hôm nay ngày 17/2/2025: Tuổi Ngọ công việc hiệu quả

Tử vi hôm nay, xem tử vi 12 con giáp hôm nay ngày 17/2/2025: Tuổi Ngọ công việc hiệu quả

Xem tử vi 17/2 - tử vi 12 con giáp hôm nay 17/2/2025 - Tý, Sửu, Dần, Mão, Thìn, Tỵ, Ngọ, Mùi, Thân, Dậu, Tuất và Hợi về công việc, tài lộc.
Hoa hậu Thùy Tiên truyền cảm hứng làm thiện nguyện

Hoa hậu Thùy Tiên truyền cảm hứng làm thiện nguyện

Hoa hậu Thùy Tiên tin rằng, những việc làm nhân văn sẽ được truyền cảm hứng tới nhiều cá nhân, tổ chức, chung tay vì một xã hội tốt đẹp hơn.

Các tin khác

Tử vi hôm nay, xem tử vi 12 con giáp hôm nay ngày 16/2/2025: Tuổi Thân mối quan hệ tốt đẹp

Tử vi hôm nay, xem tử vi 12 con giáp hôm nay ngày 16/2/2025: Tuổi Thân mối quan hệ tốt đẹp

Xem tử vi 16/2 - tử vi 12 con giáp hôm nay 16/2/2025 - Tý, Sửu, Dần, Mão, Thìn, Tỵ, Ngọ, Mùi, Thân, Dậu, Tuất và Hợi về công việc, tài lộc.
Tử vi hôm nay, xem tử vi 12 con giáp hôm nay ngày 15/2/2025: Tuổi Sửu tiền thưởng bất ngờ

Tử vi hôm nay, xem tử vi 12 con giáp hôm nay ngày 15/2/2025: Tuổi Sửu tiền thưởng bất ngờ

Xem tử vi 15/2 - tử vi 12 con giáp hôm nay 15/2/2025 - Tý, Sửu, Dần, Mão, Thìn, Tỵ, Ngọ, Mùi, Thân, Dậu, Tuất và Hợi về công việc, tài lộc.
Hoa vĩnh cửu và Baby three lên ngôi ngày Valentine 2025

Hoa vĩnh cửu và Baby three lên ngôi ngày Valentine 2025

Trong mùa Valentine 2025, hoa vĩnh cửu và các loại búp bê đáng yêu trở thành sản phẩm được nhiều người lựa chọn.
Phim điện ảnh Việt bao giờ ra khỏi vùng trũng?

Phim điện ảnh Việt bao giờ ra khỏi vùng trũng?

Trong khi các nền điện ảnh trong khu vực Đông Nam Á như Thái Lan, Indonesia, Philippines, Singapore đã vượt xa chúng ta từ lâu thì điện ảnh nước nhà vẫn đang ở vùng trũng.
Tử vi hôm nay, xem tử vi 12 con giáp hôm nay ngày 14/2/2025: Tuổi Tỵ chi tiêu cẩn thận

Tử vi hôm nay, xem tử vi 12 con giáp hôm nay ngày 14/2/2025: Tuổi Tỵ chi tiêu cẩn thận

Xem tử vi 14/2 - tử vi 12 con giáp hôm nay 14/2/2025 - Tý, Sửu, Dần, Mão, Thìn, Tỵ, Ngọ, Mùi, Thân, Dậu, Tuất và Hợi về công việc, tài lộc.
Cầu thủ Việt kiều đắt giá gấp 17 lần Nguyễn Xuân Son là ai?

Cầu thủ Việt kiều đắt giá gấp 17 lần Nguyễn Xuân Son là ai?

Cầu thủ Việt kiều mang quốc tịch Đức và Algeria có giá chuyển nhượng cao gấp nhiều lần Nguyễn Xuân Son.
Tử vi hôm nay, xem tử vi 12 con giáp hôm nay ngày 13/2/2025: Tuổi Mùi tài chính nhiều may mắn

Tử vi hôm nay, xem tử vi 12 con giáp hôm nay ngày 13/2/2025: Tuổi Mùi tài chính nhiều may mắn

Xem tử vi 13/2 - tử vi 12 con giáp hôm nay 13/2/2025 - Tý, Sửu, Dần, Mão, Thìn, Tỵ, Ngọ, Mùi, Thân, Dậu, Tuất và Hợi về công việc, tài lộc.
Ca sĩ Chi Dân hiện ra sao sau khi bị bắt vì ma túy?

Ca sĩ Chi Dân hiện ra sao sau khi bị bắt vì ma túy?

Mới đây, tài khoản chính chủ của Chi Dân trên TikTok đã thu hút sự chú ý của cư dân mạng khi đăng tải hình ảnh bức thư tay được gửi từ "Bé Hiếu" - tên thật của nam ca sĩ là Nguyễn Trung Hiếu.
Arsenal đối mặt nguy cơ chưa từng có

Arsenal đối mặt nguy cơ chưa từng có

Arsenal đối mặt với nguy cơ không có tiền đạo nào có thể ra sân sau khi chân sút chủ lực Kai Havertz gặp chấn thương.
Dấu hiệu bứt phá của du lịch Việt Nam

Dấu hiệu bứt phá của du lịch Việt Nam

Với nền tảng danh thắng và di sản đa dạng, năm 2025 du lịch Việt Nam hứa hẹn bứt phá với động lực mới, sức bật mới...
Tử vi hôm nay, xem tử vi 12 con giáp hôm nay ngày 12/2/2025: Tuổi Hợi làm việc hiệu quả

Tử vi hôm nay, xem tử vi 12 con giáp hôm nay ngày 12/2/2025: Tuổi Hợi làm việc hiệu quả

Xem tử vi 12/2 - tử vi 12 con giáp hôm nay 12/2/2025 - Tý, Sửu, Dần, Mão, Thìn, Tỵ, Ngọ, Mùi, Thân, Dậu, Tuất và Hợi về công việc, tài lộc.
Tử vi hôm nay, xem tử vi 12 con giáp hôm nay ngày 11/2/2025: Tuổi Mão tình duyên bền chặt

Tử vi hôm nay, xem tử vi 12 con giáp hôm nay ngày 11/2/2025: Tuổi Mão tình duyên bền chặt

Xem tử vi 11/2 - tử vi 12 con giáp hôm nay 11/2/2025 - Tý, Sửu, Dần, Mão, Thìn, Tỵ, Ngọ, Mùi, Thân, Dậu, Tuất và Hợi về công việc, tài lộc.
Hoa hậu Mai Phương Thúy liên tục gặp vấn đề về sức khỏe

Hoa hậu Mai Phương Thúy liên tục gặp vấn đề về sức khỏe

Những chia sẻ bất ổn về sức khỏe của Hoa hậu Mai Phương Thúy khiến người hâm mộ lo lắng.
Tiền vệ Việt kiều Nga chờ ngày khoác áo U22 Việt Nam

Tiền vệ Việt kiều Nga chờ ngày khoác áo U22 Việt Nam

Viktor Lê mơ ước được triệu tập lên tuyển quốc gia sau khi đã có được quốc tịch Việt Nam.
Tử vi hôm nay, xem tử vi 12 con giáp hôm nay ngày 10/2/2025: Tuổi Thìn tài lộc may mắn

Tử vi hôm nay, xem tử vi 12 con giáp hôm nay ngày 10/2/2025: Tuổi Thìn tài lộc may mắn

Xem tử vi 10/2 - tử vi 12 con giáp hôm nay 10/2/2025 - Tý, Sửu, Dần, Mão, Thìn, Tỵ, Ngọ, Mùi, Thân, Dậu, Tuất và Hợi về công việc, tài lộc.
Plymouth Argyle vs Liverpool: Chiến thắng nghiêng về Lữ đoàn đỏ

Plymouth Argyle vs Liverpool: Chiến thắng nghiêng về Lữ đoàn đỏ

Trận đấu giữa Plymouth Argyle vs Liverpool diễn ra vào lúc 22h00 ngày 9/2 trong khuôn khổ vòng 4 cúp FA 2024/25.
"Nụ hôn bạc tỷ" của Thu Trang cán mốc 100 tỷ đồng

"Nụ hôn bạc tỷ" của Thu Trang cán mốc 100 tỷ đồng

Theo số liệu của Box Office Vietnam, phim "Nụ hôn bạc tỷ" cán mốc doanh thu 100 tỷ đồng. Thành tích này giúp nghệ sĩ Thu Trang trở thành nữ đạo diễn trăm tỷ đầu tiên của điện ảnh Việt.
Tử vi hôm nay, xem tử vi 12 con giáp hôm nay ngày 9/2/2025: Tuổi Ngọ xoay chuyển tài chính

Tử vi hôm nay, xem tử vi 12 con giáp hôm nay ngày 9/2/2025: Tuổi Ngọ xoay chuyển tài chính

Xem tử vi 9/2 - tử vi 12 con giáp hôm nay 9/2/2025 - Tý, Sửu, Dần, Mão, Thìn, Tỵ, Ngọ, Mùi, Thân, Dậu, Tuất và Hợi về công việc, tài lộc.
Xem thêm
Đổi thay nơi ngã ba biên giới Mường Nhé

Đổi thay nơi ngã ba biên giới Mường Nhé

Nỗ lực gỡ thẻ vàng thủy sản và khai thác nghề cá có trách nhiệm tại các vùng  biển.

Nỗ lực gỡ thẻ vàng thủy sản và khai thác nghề cá có trách nhiệm tại các vùng biển.

Gỡ thẻ vàng thủy sản gắn với xây dựng kinh tế biển

Gỡ thẻ vàng thủy sản gắn với xây dựng kinh tế biển

Ngày hội văn hóa các dân tộc Việt Nam 2024 sắp diễn ra tại Quảng Trị

Ngày hội văn hóa các dân tộc Việt Nam 2024 sắp diễn ra tại Quảng Trị

[Tổng Hợp] 6 Quy Định Mới Về Đất Đai, Nhà Ở Có Hiệu Lực Tháng 8/2024

[Tổng Hợp] 6 Quy Định Mới Về Đất Đai, Nhà Ở Có Hiệu Lực Tháng 8/2024

WORLDBANK DỰ BÁO KINH TẾ VIỆT NAM NĂM 2024 VÀ NĂM 2025 | NHỊP ĐẬP THỊ TRƯỜNG  #62

WORLDBANK DỰ BÁO KINH TẾ VIỆT NAM NĂM 2024 VÀ NĂM 2025 | NHỊP ĐẬP THỊ TRƯỜNG #62

Cụ thể, báo cáo “Điểm lại - Cập nhật tình hình kinh tế Việt Nam” ấn bản tháng 4/2024 của WB tại Việt Nam ngày 23/4 đã chỉ ra xuất khẩu đang phục hồi, tiêu dùng và đầu tư tư nhân trong nước cũng trên đà tăng dần. Xuất khẩu thực tế dự kiến sẽ tăng 3,5% vào năm 2024, phản ánh sự cải thiện dần dần nhu cầu toàn cầu. Ngoài ra, lĩnh vực bất động sản dự báo phục hồi mạnh hơn vào cuối năm nay và năm sau, thúc đẩy nhu cầu trong nước khi các nhà đầu tư và người tiêu dùng dần lấy lại niềm tin.
Tọa đàm “Xúc tiến thương mại: Khơi thông đầu ra cho sản phẩm OCOP”

Tọa đàm “Xúc tiến thương mại: Khơi thông đầu ra cho sản phẩm OCOP”

sản phẩm OCOP
Bác sĩ tư vấn cách phòng tránh bệnh đường hô hấp trong thời tiết giao mùa

Bác sĩ tư vấn cách phòng tránh bệnh đường hô hấp trong thời tiết giao mùa

Trao yêu thương cho em

Trao yêu thương cho em

Nhằm kết nối, sẻ chia với các trẻ em mồ côi cha, mẹ do dịch Covid-19 vừa qua trên địa bàn Cần Thơ. Tạp chí Gia đình Việt Nam tại TP Cần Thơ tổ chức Chương trình nghệ thuật “ Nối vòng yêu thương” diễn ra vào ngày 28/6/2022. Công ty Cổ phần Trầm hương sinh học TTT là đơn vị tài trợ chính cho chương trình với mong muốn các em sẽ đón nhận những tương lai tươi sáng.
Kon Tum giải cứu nạn nhân bị lừa bán sang Campuchia

Kon Tum giải cứu nạn nhân bị lừa bán sang Campuchia

Ngày 18/4 vừa qua, đối tượng Lê Ngọc Nhất đã dẫn Y Liên cùng 5 người khác gồm 2 nữ, 3 nam không rõ tên tuổi, không quen biết nhau sang Campuchia qua đường mòn biên giới tỉnh Long An.
Giao diện di động