Cách chuẩn bị mâm cỗ cúng Tết Hàn thực
Tết Hàn thực diễn ra vào ngày 3/3 âm lịch hàng năm. Năm nay Tết Hàn thực rơi vào thứ hai, ngày 31/3 dương lịch.
Tết Hàn thực bắt nguồn từ Trung Quốc, có từ trước thời Xuân Thu, được tổ chức thường niên như Tết Nguyên đán. Thời xưa, Tết Hàn thực kéo dài hàng tháng liên tục, gồm nhiều hoạt động như tế lễ, tảo mộ, đánh đu, chọi gà, đá cầu, kéo co, đạp thanh (tức là trong Tết Hàn thực có tiết Thanh minh).
"Hàn thực" là đồ nguội, thức ăn làm sẵn, có nguồn gốc từ tập quán "cải hỏa" của con người thời cổ đại, còn gọi là "cấm yên" (cấm khói lửa), "lệnh tiết" hoặc "bách ngũ lệnh"…
|
|
| Món bánh trôi không thể thiếu trên mâm cỗ cúng Tết Hàn thực. |
Nhà nghiên cứu văn hóa Phạm Đình Hải, Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam cho biết, theo lịch nhà Hạ, Tết Hàn thực được tổ chức sau tiết Đông chí 105 ngày và trước tiết Thanh minh 1 hoặc 2 ngày.
Dịp này, mọi người đem mồi giữ lửa trong năm trước dập tắt hết, lại dùng công cụ bằng gỗ (đá) đánh lấy lửa mới gọi là "cải hỏa" (đổi lửa) hoặc "thỉnh tân hỏa" (xin lửa mới), lấy đó làm thời điểm khởi đầu cho một năm mới.
Khoảng thời gian từ lúc dập bỏ lửa cũ đến khi đánh lấy lửa mới từ 3 đến 5 hoặc 7 ngày. Trong thời gian đó mọi người phải chuẩn bị sẵn đồ ăn (không đốt lửa, đun nấu làm nóng đồ ăn) nên gọi là "hàn thực".
Đến thời Xuân Thu, sau khi vô tình thiêu chết hiền sĩ Giới Tử Thôi, Tấn Văn Công lệnh cho toàn dân không được đốt lửa vào ngày mất của mẹ con Giới Tử Thôi.
Có lẽ do trùng lặp về thời gian, sự tương đồng về thói quen, ăn uống sinh hoạt, hoặc vì tưởng niệm Giới Tử Thôi, người ta cho rằng, Tết Hàn thực có nguồn gốc từ điển tích Tấn Văn Công vô tình thiêu chết mẹ con Giới Tử Thôi.
Theo thời gian, Tết Hàn thực dần có sự thay đổi về thời gian tổ chức, được chế định thành lễ hội với nhiều hoạt động cúng tế, lễ hội phong phú, trong quá trình phát triển du nhập thêm nhiều yếu tố văn hóa và quan niệm dân gian.
Ngày nay, người Việt Nam vào Tết Hàn thực vẫn nổi lửa nấu nướng bình thường và thường làm bánh trôi, bánh chay cúng Tết Hàn thực.
Tết Hàn thực cũng như Tết Nguyên đán thể hiện sự tri ân đối với thần thánh (thần đất, thần ngũ cốc), hiếu kính tiên tổ và tôn sùng tinh thần trọng nghĩa khinh tài, coi thường danh lợi của cổ nhân.
Theo tục lệ, Tết Hàn thực chỉ sử dụng những thức ăn làm sẵn, đồ nguội, không nói rõ là cỗ chay hay cỗ mặn, không hương, đèn do cấm lửa. Đến thời Xuân Thu, Tấn Văn Công lệnh cúng mẹ con Giới Tử Thôi bằng cỗ chay bánh trôi, bánh chay, không dùng hương đăng, vàng mã…
Ngày nay ta có thể chuẩn bị mâm cỗ cúng Tết Hàn thực như khi cúng Tết Nguyên đán, rằm tháng Giêng, tiết Thanh minh, Tết Trung thu nhưng nên có bánh trôi, bánh chay vì đây là lễ vật chính mang tính biểu tượng của Tết Hàn thực. Nghi thức cúng tế như đối với thần, Phật, tổ tiên.
"Một trong những giá trị quan trọng của lễ hội và việc thờ cúng là giáo dục. Khi cha mẹ nghiêm trang, kính cẩn tri ân trời đất, thần Phật, tổ tiên thì con cháu cũng theo đó mà hiếu kính đối với cha mẹ, thương yêu và quan tâm gia đình, người thân, tín nghĩa đối với thầy cô, bạn bè. Cúng lễ trong các dịp lễ, Tết hay ngày rằm, mùng 1 là một hoạt động để tự sửa mình và giáo dục thế hệ trẻ.
Lễ vật nên sắm sửa tùy theo điều kiện gia đình, trên cơ sở tập quán cổ truyền, không nhất thiết phải mâm cao cỗ đầy, bày biện gây lãng phí. Yêu cầu quan trọng nhất trong các lễ cúng tế là lòng thành thực v thái độ nghiêm túc, nghi thức trang trọng, kính cẩn", nhà nghiên cứu văn hóa Phạm Đình Hải nói.
Nguồn:Cách chuẩn bị mâm cỗ cúng Tết Hàn thựcTin liên quan
Sự khác biệt giữa nông nghiệp hữu cơ và nông nghiệp sạch 05/12/2025 16:18
Cùng chuyên mục
Festival Hoa - Kiểng Sa Đéc tôn vinh nghề trồng hoa, kiểng hơn 100 năm
Đời sống 05/12/2025 16:00
Tử vi hôm nay, xem tử vi 12 con giáp hôm nay ngày 5/12/2025: Tuổi Sửu đầu tư không thuận
Đời sống 04/12/2025 18:00
Hội đàm thúc đẩy hợp tác chiến lược, hướng tới Triển lãm CIAME Asia Vietnam 2026
Đời sống 04/12/2025 16:46
Ngoại hạng Anh vòng 14: Arsenal giữ chắc ngôi đầu, Liverpool thoát thua phút cuối
Đời sống 04/12/2025 10:49
Cao nguyên đá Đồng Văn giành Cúp chiến thắng giải thưởng Du lịch Thế giới 2025
Đời sống 04/12/2025 10:46
Tử vi hôm nay, xem tử vi 12 con giáp hôm nay ngày 4/12/2025: Tuổi Dậu sự nghiệp hanh thông
Đời sống 03/12/2025 18:00
Các tin khác
Vietnam Happy Fest 2025: Hạnh phúc từ những điều giản dị
Đời sống 03/12/2025 11:14
Tử vi hôm nay, xem tử vi 12 con giáp hôm nay ngày 3/12/2025: Tuổi Hợi lợi nhuận mang lại niềm vui
Đời sống 02/12/2025 18:00
Tuyên Quang lần đầu tổ chức Lễ hội Nhảy lửa, tôn vinh nét văn hóa Pà Thẻn
Đời sống 02/12/2025 15:48
Vàng trong nước gánh vai trò trú ẩn, áp lực tỷ giá tăng
Kinh tế 02/12/2025 15:00
Tử vi hôm nay, xem tử vi 12 con giáp hôm nay ngày 2/12/2025: Tuổi Tuất công việc nhiều thành tựu
Đời sống 01/12/2025 18:00
Tuyên truyền giáo dục sức khỏe tình dục, sinh sản cho sinh viên tại Trường Đại học Luật TP HCM: Lan tỏa kiến thức, xây nền tảng cho một thế hệ trẻ
Đời sống 01/12/2025 11:04
Tử vi hôm nay, xem tử vi 12 con giáp hôm nay ngày 1/12/2025: Tuổi Dần công việc hanh thông
Đời sống 30/11/2025 21:28
Xây dựng thương hiệu du lịch Cà Mau mang tầm quốc gia
Du lịch 30/11/2025 21:07
Đặc sắc đêm khai mạc Tuần Du lịch - Văn hóa Lai Châu năm 2025
Đời sống 29/11/2025 22:49
Tử vi hôm nay, xem tử vi 12 con giáp hôm nay ngày 30/11/2025: Tuổi Tỵ tài lộc giảm sút
Đời sống 29/11/2025 22:21
Những sắc hoa "gọi mùa" trên đồng nước nổi miền Tây
Đời sống 29/11/2025 10:10
Tử vi hôm nay, xem tử vi 12 con giáp hôm nay ngày 29/11/2025: Tuổi Thân công việc cần kiên trì
Đời sống 28/11/2025 18:00
Giải pháp để Đà Nẵng trở thành trung tâm công nghiệp văn hóa?
Đời sống 28/11/2025 09:00
Tử vi hôm nay, xem tử vi 12 con giáp hôm nay ngày 28/11/2025: Tuổi Mão công việc thuận lợi
Đời sống 27/11/2025 18:00
Nhận định Aston Villa vs Young Boys: Villa Park mở lối cho chủ nhà
Đời sống 27/11/2025 16:14
Khách quốc tế đến Hà Nội tăng mạnh trong tháng 11 năm 2025
Đời sống 27/11/2025 16:11
Tử vi hôm nay, xem tử vi 12 con giáp hôm nay ngày 27/11/2025: Tuổi Hợi tình cảm dễ mâu thuẫn
Đời sống 26/11/2025 18:00
PSG vs Tottenham: Lợi thế nghiêng về Parc des Princes
Đời sống 26/11/2025 17:02
Nỗ lực gỡ thẻ vàng thủy sản và khai thác nghề cá có trách nhiệm tại các vùng biển.
Video 11/02/2025 16:16
WORLDBANK DỰ BÁO KINH TẾ VIỆT NAM NĂM 2024 VÀ NĂM 2025 | NHỊP ĐẬP THỊ TRƯỜNG #62
Video 24/05/2024 15:33
Tọa đàm “Xúc tiến thương mại: Khơi thông đầu ra cho sản phẩm OCOP”
Video 20/11/2023 17:25
Trao yêu thương cho em
Video 10/10/2022 14:03
Kon Tum giải cứu nạn nhân bị lừa bán sang Campuchia
Video 10/10/2022 13:58
