Lãi suất vay vẫn ở mức cao
Ngân hàng Nhà nước (NHNN) cho biết, tính đến ngày 10/3, lãi suất cho vay bình quân đối với các khoản vay mới đạt 6,5%, giảm 0,4% so với cuối năm 2024. Đến ngày 12/3, tăng trưởng tín dụng toàn hệ thống đạt 1,24%, cao hơn so với cùng kỳ năm trước.
Trong thực tế, nhiều năm qua, không ít doanh nghiệp rơi vào tình trạng khó khăn do sử dụng quá nhiều đòn bẩy tài chính, đặc biệt là vay vốn ngân hàng, để mở rộng đầu tư và phát triển kinh doanh.
Hiện nay, nhằm thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, các ngân hàng đang đẩy mạnh hoạt động cho vay và hạ lãi suất để giúp doanh nghiệp tiếp cận vốn dễ dàng hơn. Đồng thời, phía ngân hàng cũng khẳng định rằng vẫn còn dư địa cho vay.
Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp cho biết dù lãi suất đã giảm so với trước đây, nhưng vẫn ở mức cao, khiến họ còn e dè trong việc vay vốn.
Về vấn đề chi phí vốn, ông Lê Văn Hùng – Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp Hải Dương – chia sẻ rằng có những thời điểm doanh nghiệp nhận được lời mời vay từ 10 ngân hàng với lãi suất rất hấp dẫn. Tuy nhiên, khi tính thêm các khoản phí dịch vụ đi kèm, chi phí thực tế lại cao hơn đáng kể.
"Chúng tôi chỉ lựa chọn phương án mang lại lợi ích thực chất, chứ không chỉ nhìn vào lãi suất niêm yết," ông Hùng thẳng thắn nêu quan điểm. Ông cũng đề xuất cần có quy định kiểm soát và công khai minh bạch các khoản phí dịch vụ đi kèm khoản vay, giúp doanh nghiệp dễ dàng so sánh và đánh giá tổng chi phí.
Bên cạnh việc giảm lãi suất, doanh nghiệp cũng kiến nghị ngân hàng xem xét gia hạn nợ cho những đơn vị đang gặp khó khăn, tạo điều kiện để họ phục hồi hoạt động.
Trong khi đó, một số doanh nghiệp phản ánh vẫn gặp trở ngại khi tiếp cận vốn, chủ yếu do thiếu tài sản thế chấp. Ông Ngô Văn Khánh – Tổng giám đốc Công ty CP Xuất nhập khẩu Bắc Giang – cho biết dù việc vay vốn đã có phần thuận lợi hơn, nhưng vẫn còn nhiều thách thức. Ông chia sẻ rằng dù công ty có lịch sử hoạt động lâu năm và doanh số xuất khẩu lên đến 50 triệu USD, nhưng vẫn gặp khó khăn khi vay tín chấp vì ngân hàng yêu cầu tài sản đảm bảo.
Tương tự, ông Lương Quốc Toản – Phó Tổng giám đốc Công ty Giấy và Bao bì Phú Giang (Bắc Ninh) – cũng cho biết các ngân hàng hiện nay chủ yếu chấp nhận tài sản thế chấp là bất động sản. Điều này khiến những doanh nghiệp không có bất động sản gặp khó khăn khi muốn tăng hạn mức tín dụng. Ông Toản đề xuất ngân hàng nên linh hoạt hơn, không chỉ ưu tiên bất động sản mà còn tăng tỷ lệ chấp nhận tài sản thế chấp là máy móc, thiết bị, hàng tồn kho…
Lãnh đạo nhiều ngân hàng thương mại cũng thừa nhận rằng hiện vẫn còn nhiều doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp nhỏ và vừa, gặp khó khăn trong việc vay vốn do thiếu tài sản đảm bảo.
 |
| Nhiều doanh nghiệp vẫn tỏ ra thận trọng trong việc vay vốn do lãi suất thực tế vẫn ở mức cao. |
Các giải pháp mới giúp ngân hàng an tâm mở rộng cho vay
Dưới góc nhìn của ngân hàng, ông Nguyễn Quốc Hùng, Tổng thư ký Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam, cho rằng các doanh nghiệp cần hiểu rõ quy trình cho vay, đặc biệt là vai trò của cán bộ thẩm định, những người chịu trách nhiệm tuân thủ các quy định pháp lý chặt chẽ. Thực tế, nhiều doanh nghiệp vừa và nhỏ chưa có kế hoạch kinh doanh cụ thể, chưa tính toán kỹ đầu ra - đầu vào, dẫn đến rủi ro cao khi vay vốn. Bên cạnh đó, việc thiếu tài sản đảm bảo cũng khiến khả năng vay vốn bị thu hẹp.
Ở góc độ doanh nghiệp, TS. Tô Hoài Nam, Tổng Thư ký Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam (VINASME), chia sẻ rằng cán bộ thẩm định của ngân hàng chịu áp lực lớn khi đánh giá tính khả thi của doanh nghiệp. Ông cũng ghi nhận một số ngân hàng thương mại đã linh hoạt triển khai các gói vay không cần tài sản đảm bảo, giúp doanh nghiệp tiếp cận vốn dễ dàng hơn.
Tuy nhiên, nhiều tổ chức tín dụng vẫn thận trọng, chưa thực sự mạnh dạn mở rộng điều kiện vay, khiến doanh nghiệp nhỏ và vừa gặp khó khăn trong tiếp cận vốn. Ông Nam nhấn mạnh, ngân hàng cần linh hoạt hơn trong quy trình thẩm định, chủ động hợp tác với doanh nghiệp để hỗ trợ tốt hơn.
Về chính sách, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) khẳng định lãi suất và hình thức cho vay do ngân hàng và khách hàng thỏa thuận. Từ năm 2024, NHNN tiếp tục duy trì lãi suất điều hành nhằm tạo điều kiện để doanh nghiệp tiếp cận vốn với chi phí hợp lý.
Đồng thời, NHNN đã làm việc với các ngân hàng thương mại để ổn định lãi suất tiền gửi, giảm lãi suất cho vay, và yêu cầu các ngân hàng tiết giảm chi phí hoạt động, đơn giản hóa thủ tục hành chính nhằm hỗ trợ doanh nghiệp. Tuy nhiên, các ngân hàng vẫn phải đảm bảo an toàn hoạt động.
Về cho vay tín chấp, NHNN nhấn mạnh đây là quyết định của từng ngân hàng thương mại và NHNN không can thiệp. Để có thể vay tín chấp, doanh nghiệp cần xây dựng uy tín và năng lực tài chính vững vàng. Về lâu dài, việc phát triển các chính sách hỗ trợ, đặc biệt là vai trò của quỹ bảo lãnh tín dụng, sẽ giúp ngân hàng yên tâm hơn khi cấp tín dụng cho doanh nghiệp nhỏ và vừa.
Nguồn: Lãi vay hạ nhiệt, doanh nghiệp lo gánh nặng phí dịch vụ kèm theo