Theo đó, HoREA cho biết Bộ Xây dựng vừa có Tờ trình Chính phủ số 08/TTr-BXD ngày 17/03/2025 “đề nghị xây dựng Nghị quyết của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển nhà ở xã hội ", theo đó đã kiến nghị 7 chính sách thí điểm. Tuy nhiên, vẫn cần thêm một số điều chỉnh về thủ tục pháp lý, tên gọi của các quỹ phát triển nhà ở, cũng như cơ chế hỗ trợ cho công nhân và doanh nghiệp.
Thứ nhất, HoREA vừa có kiến nghị gửi Chính phủ và Quốc hội đề xuất nghị quyết thí điểm cơ chế chỉ định chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội nhằm rút ngắn thời gian thực hiện quy trình, giảm thủ tục hành chính và tiết kiệm chi phí cho cả Nhà nước và doanh nghiệp. Đề xuất này tập trung vào ba nội dung chính.
Thứ hai, đề xuất cho phép UBND cấp tỉnh chỉ định chủ đầu tư đối với các dự án nhà ở xã hội sử dụng quỹ đất do cơ quan Nhà nước quản lý (đất công) mà không phải đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư theo quy định của Luật Nhà ở 2023 và Luật Đấu thầu
Theo HoREA, khoản 1 Điều 84 Luật Nhà ở 2023 quy định rằng với các dự án nhà ở xã hội sử dụng vốn Nhà nước, việc lựa chọn chủ đầu tư được thực hiện theo pháp luật về đầu tư công và xây dựng. Tuy nhiên, đối với quỹ đất công, luật yêu cầu đấu thầu nếu có từ hai nhà đầu tư trở lên quan tâm. Quy trình này có thể kéo dài hơn 500 ngày. Trong khi đó, các luật hiện hành đã kiểm soát chặt chẽ chi phí và lợi nhuận chủ đầu tư không vượt quá 10%. Vì vậy, HoREA đề xuất Quốc hội ban hành nghị quyết thí điểm cho phép chỉ định thầu trong các trường hợp này để đẩy nhanh tiến độ triển khai.
 |
| HoREA đề xuất một số cơ chế đặc thù phát triển nhà ở xã hội. |
Thứ ba, đề xuất thí điểm việc triển khai dự án nhà lưu trú công nhân ngoài khu công nghiệp, đồng thời cho phép UBND cấp tỉnh chỉ định chủ đầu tư đối với quỹ đất công. Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam cũng được đề xuất chỉ định chủ đầu tư nếu dự án sử dụng nguồn vốn công đoàn
Luật Nhà ở 2023 chỉ quy định cơ chế phát triển nhà lưu trú trong khu công nghiệp, chưa có chính sách cụ thể cho các dự án ngoài khu công nghiệp. Trên thực tế, nhiều khu công nghiệp cũ không còn quỹ đất để xây dựng nhà lưu trú. Do đó, HoREA cho rằng cần có nghị quyết thí điểm để tháo gỡ vướng mắc, đảm bảo chỗ ở ổn định cho công nhân, phù hợp với thực tiễn triển khai tại một số địa phương.
Ngoài ra, khoản 3 Điều 95 Luật Nhà ở 2023 quy định dự án nhà lưu trú công nhân trong khu công nghiệp phải được Ban quản lý khu công nghiệp chấp thuận chủ trương đầu tư và nhà đầu tư. Tuy nhiên, luật chưa đề cập đến nhà lưu trú công nhân ngoài khu công nghiệp. Việc ban hành nghị quyết thí điểm sẽ tạo hành lang pháp lý rõ ràng cho mô hình này.
Thứ tư, đề xuất cơ chế chỉ định chủ đầu tư dự án nhà ở cho lực lượng vũ trang.
Theo đó, HoREA kiến nghị cho phép Bộ Quốc phòng và Bộ Công an chỉ định chủ đầu tư đối với các dự án nhà ở xã hội hoặc nhà ở cho lực lượng vũ trang trên quỹ đất quốc phòng, an ninh đã được quy hoạch chuyển đổi mục đích sử dụng.
Hiện tại, Bộ Quốc phòng có doanh nghiệp kinh doanh bất động sản nhưng Bộ Công an không có đơn vị nào có chức năng này. Theo Nghị quyết 171/2024/QH15 của Quốc hội, diện tích đất quốc phòng, an ninh đã được quy hoạch chuyển đổi chưa bàn giao cho địa phương sẽ do Bộ Quốc phòng, Bộ Công an tổ chức thực hiện dự án thí điểm. Luật Nhà ở 2023 quy định dự án nhà ở thương mại trên quỹ đất này phải dành 20% quỹ đất để xây dựng nhà ở xã hội.
Do đó, HoREA đề xuất nghị quyết thí điểm cho phép hai bộ này chỉ định doanh nghiệp thuộc quyền (nếu có) hoặc lựa chọn nhà đầu tư đủ điều kiện theo Luật Kinh doanh bất động sản. Điều này sẽ giúp rút ngắn thủ tục hành chính và phù hợp với tính đặc thù của ngành.
Nguồn: HoREA đề xuất một số cơ chế đặc thù phát triển nhà ở xã hội